آگهیدر این برنامه «مجله بازرگانی خاورمیانه»، برنامه خرید اوراق قرضه دولتی را از سوی بانک مرکزی ژاپن و بانک مرکزی اروپا بررسی می کنیم. اتخاذ این سیاست از سوی دو بانک مرکزی مهم در جهان، می تواند باعث رقابتهایی در بازارهای ارزی و نوسانات شدید قیمت ارز شود و دامنه اش تا خاورمیانه هم کشیده شود.
یکی از سیاستهای پولی برای تقویت اقتصادهایی با رشد پایین یا دچار رکود، خرید اوراق قرضه دولتی است. بانک مرکزی ژاپن از ترس اینکه رشد اقتصادی در این کشور از حرکت باز ایستد، تصمیم گرفته است خرید اوراق قرضه دولتی را ۲۵ درصد افزایش دهد و مبلغی را که مستقیما به بازار بورس توکیو تزریق می کند، سه برابر کند.
تصمیم این نهاد سبب افزایش شدید ارزش سهام در بازار توکیو شده است. اقتصاددانها هشدار داده اند که تدابیر بانک مرکزی ژاپن ممکن است در بازارهای ارزی بخصوص در آسیا واکنشهایی بدنبال داشته باشد.
در چنین وضعیت هایی است که کشورها سیاستهایی را در پیش می گیرند که باعث می شود ارزش واحد پولی شان کم شود و کالاهای صادراتی شان ارزانتر تمام شود. با توجه به اینکه ژاپن سومین اقتصاد بزرگ جهانی است و در بخش صنایع این کشور در زمینه تولید خودرو و تجهیزات الکترونیک از پیشرفته ترین کشورهاست، این امر عاملی مهم است.
بانک مرکزی اروپا نیز بدنبال محرکهای اقتصادی بیشتری است. این نهاد با توجه به روند کند رشد اقتصادی و خطر تورم منفی ممکن است دست به خرید اوراق قرضه دولتی بزند.
هفته گذشته ماریو دراگی، رییس بانک مرکزی اروپا تنها اعلام کرد که این نهاد باید تدابیر جدیدی را اتخاذ کند و در صورت لزوم به اجرا گذاشته شود.
این بحثها در حالی به میان آمده است که فدرال رزرو، بانک مرکزی ایالات متحده حدود دو هفته پیش از توقف برنامه خرید اوراق قرضه دولتی خبر داده بود. زیرا اقتصاد این کشور دیگر به محرک اقتصادی نیاز ندارد.
در باره سیاستهای مالی این دو بانک مرکزی مهم با نورالدین الحموری، کارشناس بازارهای مالی از ابوظبی گفتگو می کنیم.
یورونیوز: همانطور که می دانید بنا بر تجربه آمریکا، به نظر می رسد که برنامه خرید اوراق قرضه دولتی نتیجه بخش است. البته معلوم است که به همین سادگی نیست.
نورالدین الحموری: «ساده نیست. اساسا خرید اوراق قرضه دولتی یا پول ارزان تاثیرات مثبتی برای برخی بخشهای اقتصادی داشته است. اما همزمان بحثهای زیادی دراین باره وجود دارد که شرایط درحال حاضر خیلی بدتر از سابق است. برنامه خرید اوراق قرضه سبب بیشتر شدن داراییها و سود در بازار سهام شد. با اینهمه به اقتصاد واقعی کمکی نکرد. در نتیجه همانطور که در ژاپن می بینیم همچنان پول بیشتری وارد بازار می شود. این امر تاثیر مثبت کوتاه مدتی خواهد داشت. اما در طولانی مدت نه. زیرا باعث افزایش کسری ترازنامه های بانک های مرکزی شده که به مقادیری بی سابقه رسیده است. به همین دلیل غیر ممکن است که بدون صدمه زدن به بازارهای جهانی و بازارهای سهام این کسری ترازنامه ها را جبران کرد.»
یورونیوز: اگر در بازار ارز تنش به وجود آید و همچنان از ارزش ین ژاپن کاسته شود، چه تأثیری بر اقتصادهای کشورهای مختلف جهان و بازارهای سهام شان خواهد داشت، بخصوص در خاورمیانه؟
نورالدین الحموری: «در وهله اول در سطح جهانی، افزایش خرید اوراق قرضه دولتی از سوی بانک مرکزی ژاپن سبب افزایش ارزش اوراق بهادار در سراسر جهان شده است. شاهد بودیم که پس از اینکه این نهاد این تصمیم را اعلام کرد، شاخص نیکی (Nikkei) در بازار سهام توکیو طی تنها چند روز بیشتر از ۱۰ درصد افزایش داشت. شرایطی مشابه که در آن بانکهای مرکزی ارز خود را تضعیف می کنند، دستکم برای بازارهای خاورمیانه تاثیر مثبت به همراه خواهد داشت. تاثیر مثبت این تدابیر حمایتی از سوی بانک مرکزی ژاپن را در سراسر جهان، بخصوص در بازارهای خاورمیانه دیده ایم. با این وجود، این تاثیر در بازارهای خاورمیانه به بازار سهام محدود است. اما همزمان وارد کنندگان از کاهش ارزش ین سود برده اند چراکه می توانند کالاهای بیشتری با قیمت پایینتر از ژاپن وارد کنند.»