آونی دوشی، نویسندهٔ جوان هندیالاصل، در آمریکا بزرگ شده است. اوّلین رُمان او با نام «دختری در کتان سفید» سال گذشته در هند منتشر شد و در سال ۲۰۲۰ با عنوان «نبات سوخته» (Burnt Sugar) در بریتانیا به چاپ رسید و نظر منتقدان را جلب کرد تا جایی که در سیاههٔ نامزدهای جایزهٔ ادبی بوکر سال جاری جای گرفت.
خبرنگار یورونیوز با این نویسندهٔ جوان که اکنون ساکن دوبی است گفتگویی ترتیب داده که متن کامل آن را در زیر میخوانید.
آگهییورونیوز: در این برنامه با آونی دوشی همراهیم که نخستین رمانش نامزد دریافت جایزهٔ ادبی بوکر شده. تبریک میگویم. چه احساسی دارید؟
آونی دوشی: باورنکردنی است. قطعا فکر نمیکردم تا اینجا برسم. یعنی همین که در لیست اولیه نامزدها بودم خودش شگفتیآور بود.
یورونیوز: این یکی از بزرگترین جوایز ادبی دنیاست و شما با اولین رُمانتان نامزد دریافت آن شدید. شروع خوبی است.
دوشی: بله، همینطور است. من بیش از هفت سال برای این رمان کار کردم، پس همین که چاپ شد و پشت ویترین کتابفروشیها رفت خودش دستاورد بزرگی بود.
یورونیوز: دربارهٔ کتاب و منبع الهامش به ما بگویید.
آگهیدوشی: این رمان داستان مادر و دختری است به نام تارا و آنتِرا که با هم خیلی مشکل دارند. تارا آلزایمر دارد و دخترش در این مخمصه افتاده که چطور از مادری نگهداری کند که واقعا هیچوقت بهدرستی از خودِ او نگهداری نکرده.
یورونیوز: خط سیر داستان را از کجا الهام گرفتید؟
دوشی: خیلی از مسیر داستان حاصل تخیّل خودم بود. میدانید، من واقعاً به رابطهٔ میان زنها علاقهمندم. وانگهی، چهار سال پیش معلوم شد که مادربزرگ خودم هم آلزایمر دارد و اینطور بود که در نیمهٔ راهِ نوشتن این رمان، عنصر آلزایمر را وارد کار کردم، چون دائما داشتم دربارهٔ این بیماری تحقیق میکردم.
یورونیوز: چه شد که وارد کار نویسندگی شدید؟ آیا همیشه مینوشتید؟ منظورم این است که چه شد که عملاً قلم برداشتید و رمان اولتان را نوشتید؟
دوشی: من هیچوقت یک نویسندهٔ جدّی نبودم. برعکس یک خوانندهٔ جدّی بودم. تحصیلاتم تاریخ هنر بوده، ولی همیشه عاشق مطالعهٔ ادبیات بودم. از ۲۰ سالگی کمکم مجذوب داستان معاصر شدم. و نمیدانم چه چیز باعث شد تصمیم به نوشتن بگیرم، فقط حس کردم لازم است بنویسم.
یورونیوز: روند نوشتن برایتان چطور بود؟ آیا با موانع معروف نویسندگان روبرو شدید؟ کدام بخشهای کار برایتان واقعاً چالشبرانگیز و سخت بود؟
دوشی: نوشتن این کتاب واقعاً نبرد دشواری بود. تکلیفم روشن نبود. من آموزش نویسندگی ندیده بودم. نه در رشته ادبیات تحصیل کرده بودم، نه به کلاس نویسندگی خلّاق رفته بودم. معلّم من خودِ روندِ نوشتن بود. با هر بار نوشتن یاد میگرفتم. و در کلّ این فرآیند، اشتباهها از همهچیز آموزندهتر بود، چون به من نشان میداد کجا نادرست بوده، و کجا را باید بهتر کرد.
یورونیوز: اگر به نقطهٔ آغاز کار بر میگشتید، آیا متفاوت کار میکردید؟
دوشی: احتمالا بهخودم میگفتم خیلی کلّهشق نباش. چون برایم خیلی سخت بود که بعضی جنبههای خاص کتاب را کنار بگذارم. میگویند آنچه را برایت عزیز است قربانی کن. کاش این نکته را یاد زودتر یاد گرفته بودم.
یورونیوز: یکی از چالشهای نویسندگی، همگانی نوشتن است تا خیلیها بتوانند با آن ارتباط بگیرند. شما در نیوجرسی بزرگ شدهاید و حالا در دُبی زندگی میکنید. آیا این کمکی به شما کرده؟
آگهیدوشی: من در بزرگسالی غالباً خودم را غریبه میدیدم. از اویل ۲۰ سالگی دیگر در آمریکا نبودهام، بنابراین همیشه بهنوعی از جامعهای که در آن زندگی میکردم بیرون بودم و فکر میکنم چنین چیزی، چشماندازِ یک ناظر بیرونی را به شما میدهد. پس میتوانید ناظر و راوی داستان زندگی دیگران باشید. و بهگمانم این واقعاً برایم مفید بوده است.
یورونیوز: چرا خودتان را بیرون حس میکردید؟ یعنی چرا خود را در حاشیهٔ جامعهای خودتان میدیدید؟
دوشی: وقتی در حوالی ۲۰ سالگی راهی هند شدم، فکر میکردم آنجا واقعا به خانهٔ خودم برخواهم گشت. اما چون در آمریکا بزرگ شده بودم با بقیه فرق داشتم. گذشتهام متفاوت بود، تحصیلات و خاطراتم متفاوت بود، و گرچه از برخی لحاظ حس میکردم در خانهٔ خودم هستم اما بهشکلی بیرون از جامعه بودم.
یورونیوز: حالا در دُبی هستید. ادبیات اینجا چه معنایی دارد؟ میدانم که در جشنوارهٔ ادبی امارات بسیار فعالید. این فعالیت چه چیزی برایتان داشته؟
دوشی: فکر میکنم جشنوارهٔ ادبی امارات شگفتانگیز است. تلاش بسیار زیادی کردهاند که ادبیات را به سراسر کشور و حتی منطقه برسانند. از نویسندگان برجستهٔ بینالمللی دعوت میکنند تا بیایند و سخنرانی کنند. واقعا عالی است. افتخار میکنم که در این کارهای عظیم و خوب سهمی دارم. اما دوست دارم حرکتهای داوطلبانهٔ مردمی را بیشتر ببینم. میدانم که افرادی هستند که دارند برای برخی موارد کار میکنند، من هم و ذوقوشوق دارم که ببینم در آینده چه پیش میآيد.
یورنیوز: به حرکتهای داوطلبانه اشاره کردید. فکر میکنید نویسندگان باید اینجا فضای ویژهای داشته باشند؟
دوشی: فکر میکنم واقعا مهم است و ما در زمانهای هستیم که هر روز جوانانِ خلّاق بیشتری برای زندگی به دُبی میآیند. اگر بتوانیم دورههای تخصصی برایشان برگزار کنیم بسیار خوب خواهد بود. اگر بشود نشریات ادبی بیشتری داشته باشیم که دفترشان همینجا باشد که عالی است. بنابراین بهگمانم کارهایی هست که میشود کرد، نظیر تسهیل اقامت ویژه برای نویسندگان مطرح یا اعطای کمکهزینه به آنها تا بتوانند بیایند واینجا با دانشجویان کار کنند.
یورونیوز: دربارهٔ سطح سواد چه فکر میکنید؟ چون همه بخت آن را ندارد که بتوانند بخوانند و به انواع کتاب دسترسی داشته باشند. هنوز بچههای زیادی در دنیا هستند که اینها را ندارند.
دوشی: بله، و فکر میکنم این امر باید در صدر برنامهٔ دولتها و جوامع باشد که مردم را به خواندن و نوشتن تشویق کنند. راه رسیدن مردم به زندگی بهتر و بهبود وضعیت همین است. پس این نکته قطعاً مهم است، یعنی بهخصوص در کشورهایی نظیر هند، سوادآموزی باید جزو اولویتهای سیاسی باشد.
یورونیوز: شما بهعنوان یک زن و همچنین یک زن موفّق، به کسانی که به فکر نوشتن کتاباند چه میگویید؟ با توجه به تجربهٔ خودتان چه توصیهای به آنها میکنید؟
دوشی: خیلیها فکر میکنند باید شیوهٔ خاصی را در پیش بگیرند یا دورهای ببینند. اما مهمترین چیز در این کار آن است که هر روز پشت میز بنشینید و تمرکز کنید. همچنین فکر میکنم که خواندن بزرگترین معلّم برای نوشتن است، یعنی دیدنِ کار کسانی که پیش از شما بودهاند و نوشتهاند. خود من با خواندن بسیار دربارهٔ نوشتن آموختهام.
یورونیوز: اگر جایزهٔ بوکر را ببرید چه؟
دوشی: حتی نمیدانم چطور فکرش را بکنم. بهگمانم خیلی بزرگتر از آن است که بتوانم هضمش کنم. شگفتانگیز خواهد بود. چطور بگویم؟ رویایی خواهد بود که به حقیقت پیوسته.
یورونیوز: زندگی آدمی را عوض میکند.
دوشی: بله عوض میکند و بهگمانم تا همینجا هم زندگی من را عوض کرده.
