این برنامهٔ نبض تجارت به سه موضوع میپردازد؛ نخست، تغییرکاربری زایدات مواد و مصالح ساختمانی با الهامگیری از اقتصاد چرخشی در بلژیک. دوم، نگاهی به مسابقهٔ جذاب استارتآپها در دُبی.
در اتحادیه اروپا هر سال، صدها میلیون تن مصالح ساختمانی دور ریخته میشود. یک شرکت بلژیکی با الهامگیری از «اقتصاد چرخشی» راهحلی یافته تا این زایدات را به محصولات مطلوب تبدیل کند.
اقتصاد گردشی و تغییر کاربری زایدات مواد و مصالح ساختمانی
اقتصاد خطی که از زمان انقلاب صنعتی تا کنون میشناسیم نیازمند تغییری بنیادین است. برای داشتن زیستی پایا باید به جای تولید، مصرف، دورریز، به چرخهٔ احیا، بازتولید و تغییر کاربری روی آورد. ساختوساز، دورریز بسیاری دارد، این صنعت در اتحادیهٔ اروپا سالانه ۳۸۵/۵ میلیون تن زباله تولید میکند. شرکت بلژیکی روتور کانستراکشن طرحی برای بهبود وضع دارد.
مارتن گییلن، بنیانگذار شرکت روتور کانستراکشن میگوید: «بروکسل هر سال صدها هزار تن مواد و مصالح صادر میکند و به همین میزان هم وارد میکند. میخواهیم بین زایدات این صادرات و واردات پلی بزنیم تا ببینیم آیا میتوانیم چرخهٔ از تولید به مصرف را کوچکتر کنیم.»
لیونل دِولیجر، معاون بنیانگذار این شرکت دربارهٔ جزئیات کار میافزاید: «وقت زیادی میگذاریم و به شرکتهای مصالح سر میزنیم، تا ببینیم بیشترِ زایدات و دورریزشان چیست و چقدر است. اینها عمدتاً زایداتِ فرآیند تولید هستند و بنابراین بسیار تمیزند، و ممکن است برای طرّاحان و سازندگان بسیار مطلوب باشند، حال چه بهشکل مادهٔ خام چه به شکل محصول نهایی.»
استفان کامپلمان، مدیر گروه اقتصاد چرخشی و سوختوساز شهری در دانشگاه آزاد بروکسل است. او در این باره میگوید: «بهگمانم در آينده نباید خیلی دراین باره خاطر جمع بود. احتمالا دیگر نمیتوانیم اینقدر دورریز داشته باشیم، بهخاطر محدودیت ژئوپولیتیکی، محدودیت منابع و نیز محدودیت سیاسی. شرکتی نظیر روتور دیسی برای آینده دیدگاهی دارد که اکنون ممکن است خیلی کوچک و حاشیهای بهنظر بیاید، اما فکر میکنم در آينده، همینها خواهند بود که الگوی اقتصادی تازهای را نشان میدهند، الگویی که میگوید دیگر نمیتوان بیتوجه به زیستبوم هر کاری کرد.»
اکنون الگوی فعالیت اقتصادی، از استفادهٔ بسیار از مواد خام و کارگر ارزان، بهسوی وابستگی کمتر به منابع طبیعی و استفاده از کارگر ماهر پیش میرود.
بازارگرمی با سقوط آزاد بر فراز دُبی
در دُبی، بازارگرمی برای شروع کار، اخیرا به اوج تازهای رسید. در رویداد اخیر، کارآفرینان یک دقیقه وقت داشتند تا طرح استارتآپشان را به شماری سرمایهگذار بینالمللی نشان دهند، آنهم پیش از سقوط آزاد بر فراز آسمان دُبی.
سه کارآفرینِ نیازمندِ سرمایه، فرصت بازارگرمی برای سرمایهگذاران جهانی با اپلیکیشن تیکتاک، و یک هواپیما! دُبی این ماه، میزبان مسابقهٔ بازارگرمی جالبی بود.
دکتر مارسل موانستر، بنیانگذار گریتی فاندز دربارهٔ این طرح میگوید: «سه نامزدِ مسابقه بناست از درون هواپیما بازارگرمی کنند. یکی برنده میشود و بعد همه میپرند.» و میافزاید: «این برنامهٔ بازارگرمی کردن در آسمان واقعاً برای غلبه بر ترس است. مثالی است از اینکه اگر از ترس رد شوید، آنسویش را میبینید. معنای عمیقش این است. سرمایهگذاران ما از سراسر خاورمیانه و آفریقا آمدهاند. بنابراین هدف، سرمایهگذاری در دُبی بود، شهری که واقعا میخواهد در این مسیر پیشرو باشد.»
آلخاندرو سِرانو، طرّاح یک سنجشگر آرامش ذهن به نام «یومور» برنده میشود. او دربارهٔ طرحش میگوید: «میخواهیم با یادگیری از گذشته، آیندهای بسازیم که آرامش ذهنی و مدیریت استرس، در آن امری همگانی باشد.»
لارس راسموسن، طرّاح گوگلمپس، میچ لا، بنیانگذار نتفلیکس، بیل تای و از مالکانِ زوم، در میان سرمایهگذاران بودند. از بیل پرسیدیم چه چیز یک استارتآپ چشمش را میگیرد.
بیل تای میگوید: «استارتآپ خوب، بازار بزرگی را در زمان مناسب پوشش میدهد، نکتهٔ اول این است. دوم، خودِ کارآفرین است که باید پشتکار و اشتیاق کافی داشته باشد. و سوّم هم درست سرمایهگذاری کردن است. شرکتهایی که سرمایهٔ اولیهٔ بسیار زیادی میخواهند جالب نیستند، چون شرکتهای بهتر برای سرمایهگذاری خطرپذیر آنهایی هستند که حاشیهٔ امنیت زیادی دارند یعنی محصولشان بسیار پرکاربرد و مفید است. خوبی دُبی ساختار قانونی مساعدی است که در آن امکان سرمایهگذاری در حوزهٔ محیط زیست بهروشنی قید شده است.»
نیروی کارِ منطقهٔ منا، با میانگین سنی زیر ۳۰ سال، درحالرشد است. برای کارآفرینان و سرمایهگذاران، مرزی نیست.
کریسمس و رونق فروش اسباببازی در دوران قرنطینه
سازندگان اسباببازی به فروش کریسمس امید بستهاند. فروشگاه ۲۶۰ سالهٔ هاملیز در لندن هم مستثنا نیست. با وجود بحران کرونا، فروش بهشکل آنلاین، و در غرفههای موقتی، کسبوکار را زنده نگه داشته است. دستاندرکاران معتقدند با قرنطینه تقاضا برای «بازیهای میاننسلی» بیشتر میشود.
ویکتوریا کی، مدیر خرید هاملیز میگوید: «تمرکز محصولات امسال ما بر بازیهای میاننسلی است، یعنی همان بازیهای قدیمی دورهمی برای خانواده. ازآنجاکه خیلی در خانه هستیم، همه به دنبال آن صمیمیت خانگیاند. فروش حضوری و خیابانیمان خیلی کم بوده، پس بعید است فروش کریسمسمان بهخوبی پارسال باشد، اما فروش آنلاین خیلی بالا بوده، و دائما غرفههای موقتی میزنیم. بهگمانم سال خوبی داشته باشیم.»
پیش از این محصولات جانبی فیلمهای سینمایی برای فروش اسباببازیهای کریسمس خیلی مهم بود، اما گویا در ۲۰۲۰ بازیهای کامپیوتری نقش اصلی را دارند. اما بازیهای کلاسیک، هرچه قدیمی هم باشند، باز فروش دارند.
خانم کی دربارهٔ کالاهای پرفروش اخیر میافزاید: «فروش لِگو فوقالعاده بود، عروسکهای باربی هم عجیب فروش رفت و بازیهای رومیزی قدیمی هنوز هم فروش خوبی دارند. این بازیهای کلاسیک سالهاست مشتری دارند و همچنان هم خواهند داشت. هر سال هم نوآوری تازهای در این زمینه میشود. فکر میکنم امسال، خیلیها همدیگر را تشویق میکنند که بنشینند و با هم بازی کنند.»
بسیاری از مشتریها با توجه به بحران کرونا، اکنون نگران مراسم کریسمس و دورهمیها و هدیه دادنها هستند و گرچه قرنطینه برای بعضی یادآور کریسمسی غمگین است، اما احتمالا برای بقیه، ماندنِ در خانه و بودن در کنار خانواده، توصیهٔ پزشک است.