محرم اینجه از آقای اردوغان خواست که به عنوان رهبر حزب حاکم عمل نکند بلکه رئیس جمهور همۀ ۸۱ میلیون شهروند ترکیه باشد.
با پیروزی دوبارۀ رجب طیب اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری، مردم ترکیه روز دوشنبه را در حالی آغاز کردند که نظام حکومتی جدیدی بر این کشور حاکم شده بود؛ دولتی جدید اما با همان رهبر قدیمی.
پس از این انتخابات و بر اساس تغییراتی که سال گذشته با برگزاری همهپرسی در قانون اساسی این کشور بوجود آمد، سیستم حکومتی ترکیه از پارلمانی به ریاست جمهوری تغییر کرد.
آقای اردوغان که مدت یک دهه و نیم است در مقام نخست وزیری و سپس ریاست جمهوری قدرت را در ترکیه در دست دارد، روز یکشنبه اعلام کرد با اکثریت مطلق آراء برنده خواهد شد و رئیس شورای عالی انتخابات این کشور نیز بامداد دوشنبه تایید کرد که شمارش ۹۷.۷ درصد از آراء نشان میدهد آقای اردوغان صاحب اکثریت مطلق رایهای ریخته شده در صندوقهاست.
انتشار خبر پیروزی او و باقی ماندن آقای اردوغان در قدرت دستکم برای پنج سال آینده، واکنشهای مختلفی را در داخل این کشور همچنین در عرصه بینالملل به همراه داشت.
رقیب اصلی اردوغان شکست را پذیرفت
محرم اینجه، رقیب اصلی آقای اردوغان روز دوشنبه به شکست خود اعتراف کرد. او پیشتر این انتخابات را «ناعادلانه» توصیف کرده و هشدار داده بود که با پیروزی دوبارۀ آقای اردوغان، ترکیه وارد دورهای خطرناک میشود که قدرت در آن در انحصار یک نفر است.
آقای اینجه، نامزد حزب جمهوریخواه خلق (CHP) در جریان نشست خبری در آنکارا اعلام کرد نتیجۀ این انتخابات را پذیرفته است. او افزود که تفاوت قابل توجهی میان ارقام رسمی و نتایجی که توسط حزب او جمعآوری شده، دیده نمیشود. او همچنین از آقای اردوغان خواست که به عنوان رهبر حزب حاکم (AKP) عمل نکند بلکه رئیس جمهور همه ۸۱ میلیون جمعیت شهروند ترکیه باشد.
نتایج شمارش آراء نشان میدهد که آقای اینجه حدود ۳۱ درصد از رایهای ریخته شده به صندوقها را از آن خود کرده است. پیش از این حزب جمهوریخواه خلق و گروههای بینالمللی فعال در امور حقوق بشری نسبت به شرایط نابرابر در جریان مبارزات انتخاباتی در ترکیه اعتراض کرده بودند.
واکنش اتحادیه اروپا
کمیسیون اروپا اعلام کرد که امیدوار است ترکیه پس از این انتخابات که به آقای اردوغان قدرت اجرایی قابل توجهی داده است، همچنان یک شریک متعهد باقی بماند. سخنگوی این کمیسیون در جریان نشست خبری عادی خود گفت: «امیدواریم که ترکیه تحت رهبری رئیس جمهور اردوغان، در موضوعات مهمی که منافع هر دو سو را در بر میگیرد از جمله مهاجرت، امنیت، ثبات در منطقه و مبارزه با تروریسم برای اتحادیه اروپا یک شریک متعهد باقی بماند.»
فدریکا موگرینی، رئیس دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا از اظهارنظر در این باره خودداری کرد و افزود پس از اعلام نتایج رسمی، بیانیهای در این باره منتشر خواهد شد.
برخی از مقامات این اتحادیه نیز بامداد دوشنبه پیش از آغاز نشست مشترک وزرای دفاع و خارجه، نگرانی خود را از انتخاب دوبارۀ آقای اردوغان به عنوان رئیس جمهور ترکیه ابراز کردند. از جمله ژان اسلبورن، وزیر خارجۀ لوکزامبورگ نسبت به تقویت دیدگاههای ملیگرایانه و اسلامگرایانه در این کشور هشدار داد و تاکید کرد که چنین رفتارهایی به نفع ترکیه نیست.استف بلاک، وزیر خارجۀ هلند نیز نسبت به وضعیت حقوق بشر در ترکیه ابراز نگرانی کرد.
مارک پیرینی از بنیاد کارنگی در تحلیل رویدادهای ترکیه میگوید: «از نگاه رهبران اروپایی یک نکتۀ بنیادی وجود دارد؛ اینکه ترکیه از این پس دارای یک نظام استبدادی است و در جریان این انتخابات، یک کارزار تبلیغاتی به شدت ناعادلانه راهاندازی شده بود. ۱۸۰ ساعت پخش تلویزیونی برای رئیس جمهور کنونی و در مقابل حدود ۲۰ ساعت برای تمام مخالفان او. چنین چیزی در اروپا دیده نمیشود؛ ما ترکیهای داریم که در مسیری متفاوت از مسیر اروپا قرار دارد. با این وجود این مساله باعث نمیشود که دیگر هرگز با دولتمردان ترک سخن نگوییم زیرا همچنان موضوعاتی مانند مبارزه با تروریسم، مساله مهاجرت و همچنین منافع اقتصادی مطرح است اما از نگاه دولتمردان اروپا، ما در جهان مشترکی قرار نداریم.»
واکنش ناتو
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نیز که در این نشست شرکت کرده بود، به آقای اردوغان تبریک گفت و افزود ترکیه یک متحد کلیدی برای این اتحاد نظامی است.
در جریان نبرد سوریه و به ویژه در دوران اختلاف روسیه با ترکیه، ناتو بارها بر حمایت خود از این کشور عضو را اعلام کرده بود.
تبریک تلفنی پوتین
ولادیمیر پوتین این پیروزی را به همتای ترک خود تبریک گفت. کرملین به نقل از رئیس جمهوری روسیه اعلام کرد که نتیجۀ این انتخابات نشان داد آقای اردوغان از «اقتدار سیاسی قابل توجه» و حمایت گستردهای برخوردار است که درنهایت باعث میشود تحت رهبری او، ترکیه به حل و فصل موضوعات اقتصادی و اجتماعی خود بپردازد و موقعیت این کشور در سطح بینالملل تقویت شود. بنا بر اعلام کرملین، آقای پوتین از آمادگی خود برای ادامۀ «همکاری نزدیک» با ترکیه خبر داده است.
روسای جمهور ترکیه و روسیه همچنین در جریان یک گفتگوی تلفنی بر تحکیم روابط دو کشور تاکید کردند.
بیشتر بخوانید: