بودجه ناتو حدود ۷۰٪ از کل هزینههای نظامی جهان را شامل میشود. پیشنهاد مخالفان این است که اگر ناتو به جای دشمنتراشی به دنبال مبارزه با حملات سایبری، مقابل با تروریسم و برقراری صلح در جهان باشد، برای جهانیان مفیدتر خواهد بود.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو یک اتحاد نظامی است که بین چندین کشور آمریکای شمالی و اروپایی پس از پایان جنگ جهانی دوم در ۴ آوریل ۱۹۴۹ امضا شد.
ناتو یک سیستم دفاع جمعی است که به موجب آن کشورهای عضو آن در مقابل هر حمله خارجی به یکی از اعضا از آن کشور دفاع میکنند. ناتو اکنون ۲۹ عضو دارد که سه عضو آن (ایالات متحده آمریکا، فرانسه، و بریتانیا) عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند و قدرت وتو دارند.
مرکز فرماندهی ناتو در بروکسل، پایتخت بلژیک است. بجز ۲۹ کشور اصلی عضو ناتو، ۲۱ کشور نیز در برنامههای صلح آن مشارکت میکنند و ۱۵ کشور نیز در گفتگوهای آن شرکت دارند.
بودجه ناتو حدود ۷۰٪ از کل هزینههای نظامی جهان را شامل میشود و کشورهای عضو آن موظفند تا سال ۲۰۲۴ حداقل ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به آن اختصاص دهند.
هدف از تشکیل ناتو چه بود؟
بهترین توضیح در مورد هدف و کارکرد ناتو ماده ۵ اساسنامه آن است که براساس آن «یک حمله نظامی علیه یکی از اعضای آن باید حمله علیه تمامی اعضا قلمداد شود.»
ناتو نقش مهمی در جریان جنگ سرد میان ایالات متحده آمریکا و روسیه ایفا کرد. یکی از اهداف ناتو متحد کردن بلوک غرب برای مقابله با حملات احتمالی بلوک شرق بود.
جنگ سرد به دورهای از رقابت و تنشهای سیاسی و ژئوپلیتیکی بین بلوک شرق (اتحاد جماهیر شوروی و دولتهای اقماریاش) و بلوک غرب (ایالات متحده و متحدان ناتو) بعد از اتمام جنگ جهانی دوم اطلاق میگردد. مورخان جنگ سرد در دوره زمانی میان سالهای ۱۹۴۷ همزمان با دکترین ترومن که بر این پایه بود که جهان اکنون به دو قسمت کشورهای دموکراتیک و غیر دموکراتیک تقسیم شده تا سالهای ۱۹۸۹ همزمان با پایان یافتن حکومتهای کمونیستی در اروپای مرکزی و شرقی اروپا و یا ۱۹۹۱ همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی میدانند.
هاستینگز اسمای، نخستین دبیرکل ناتو در زمان تشکیل آن گفت: «ناتو برای آن شکل گرفت که اتحاد جماهیر شوروی را خارج و ایالات متحده را داخل کند و آلمان را پائین نگه دارد.»
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ناتو درگیر جنگ در بالکان، افغانستان و لیبی شد. این سازمان همچنین شاخهای برای امداد رسانی به آسیبدیدگان حوادث طبیعی مانند زلزله دارد.
کدام کشورها عضو ناتو هستند؟
۱۲ امضا کننده اصلی پیمان آتلانتیک شمالی ایالات متحده آمریکا، کانادا، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، پرتغال، نروژ، دانمارک، ایسلند، بلژیک، هلند و لوکزامبورگ بودند. یونان و ترکیه در سال ۱۹۵۲، آلمان غربی در سال ۱۹۵۵ و اسپانیا در سال ۱۹۸۲ به این پیمان پیوستند.
پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری چک، مجارستان و لهستان در سال ۱۹۹۹ به عضویت این سازمان درآمدند. بلغارستان، استونی، لتونی، لیتوانی، رومانی، اسلواکی و اسلوونی در سال ۲۰۰۴، آلبانی و کرواسی در سال ۲۰۰۹ و منتهنگرو در سال ۲۰۱۷ به این سازمان پیوستند.
بوسنی و هرزگوین، مقدونیه، گرجستان و اوکراین از دیگر کشورهایی هستند که برای پیوستن به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ابراز علاقه کردهاند.
ناتو یک «سیاست باز» برای پذیرش و استقبال از اعضای جدید دارد، اما تمامی اعضا باید به یک مجموعه پیچیده از معیارهای نظامی، اقتصادی و سیاسی پایبند گردند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در سال ۲۰۱۴ چه اتفاقی افتاد؟
پس از پایان جنگ سرد بودجه نظامی ناتو به شدت کاهش یافت. با این حال، در سال ۲۰۱۴ پس از آنکه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در پی یک رفراندوم جنجالی، الحاق شبهجزیره کریمه را به روسیه اعلام کرد که سبب شگفتی بسیاری از دولتها شد. برخی سیاستمداران غربی از این اتفاق به نام «اشغال نظامی کریمه» یاد میکنند.
این واقعه توجه اعضا ناتو را به قدرت گرفتن مجدد روسیه جلب کرد. رفتار «تهاجمی» روسیه سبب شد که کشورهای عضو این سازمان مجددا به ناتو اهمیت دهند تا در صوت لزوم از «تجاوز دوباره مسکو» به کشورهای همسایه روسیه جلوگیری به عمل آورند.
دیدگاه ترامپ در مورد ناتو چیست؟
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا پس از رسیدن به قدرت، ناتو را یک سازمان «منسوخ شده» نامید که هزینههای زیادی بر دوش ایالات متحده میگذارد و اعلام کرد که دیگر از این سازمان حمایت نمیکند. این موضع رئیس جمهوری آمریکا به عنوان بزرگترین قدرت نظامی جهان دیگر اعضای این سازمان را شگفتزده کرد.
با این حال در آوریل ۲۰۱۷ وی موضع خود را تغییر داد و در طی نشستی با اعضای ناتو اعلام کرد که دیگر این سازمان را غیرضروری نمیداند و از آن حمایت خواهد کرد.
دیدگاه پوتین در مورد ناتو چیست؟
رئیس جمهوری روسیه ناتو را یک سازمان «تهاجمی در حال توسعه» میداند که به سمت مرزهای کشورش در حرکت است. وی پیشتر در مصاحبه با خبرنگاران سقوط ناتو را «سودمند» خوانده بود.
برخی کارشناسان ناتو را به دلیل «دشمنی با روسیه» متهم میکنند و آن را عامل تنش بین دولتهای غربی و روسیه میدانند. به اعتقاد این کارشناسان «حفظ تعادل» در برخورد با روسیه میتواند نتایج بهتری در راستای برقراری صلح به دنبال داشته باشد. پیشنهاد آنان این است که اگر ناتو به جای دشمنتراشی به دنبال مبارزه با حملات سایبری، مقابل با تروریسم و برقراری صلح در جهان باشد، برای جهانیان مفیدتر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: