جمشید چاکسی استاد برجسته دانشگاه ایندیانا میگوید: «رژیم ایران با وجود از سرگذراندن اعتراضات گسترده در شهرهای مختلف، راهی به جز تصحیح روابط دیپلماتیک و در پیش گرفتن روشهای کمتر خصمانه ندارد. ناآرامیهای اخیر ایران ناشی از سوء مدیریت اقتصادی، فساد و قوانین سختگیرانه جمهوری اسلامی بود.»
جمشید چاکسی، استاد برجسته مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه ایندیانا است. او در گفتوگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس به بررسی تغییرات دیپلماتیک اخیر در منطقه خاورمیانه و ترمیم روابط ایران با برخی کشورهای عربی منطقه پرداخته است.
او بر این باور است که کشورهای عربی میدانند که آمریکا و اروپا در حال خروج از خاورمیانه هستند و دیگر مانند گذشته از چتر حمایتی ایالات متحد برخوردار نخواهند بود.
همچنین به باور او، رژیم ایران با وجود از سرگذراندن اعتراضات گسترده در شهرهای مختلف، راهی به جز تصحیح روابط دیپلماتیک و در پیش گرفتن روشهای کمتر خصمانه ندارد.
«مسائل داخلی ایران» سیاست خارجی آن را هدایت میکند
آقای چاکسی در این گفت وگو در پاسخ به این سوال که ایران چه تغییراتی در سیاست خارجی خود ایجاد کرده و چرا این تغییرات قابل توجه است؟ میگوید: «در ایران در چند سال گذشته اعتراضات داخلی رو به افزایش بوده است. این ناآرامی ناشی از سوء مدیریت اقتصادی، فساد و قوانین سختگیرانه اجتماعی جمهوری اسلامی است. نتیجه این که نارضایتی در میان مردم، رژیم را وادار کرده تا متوجه شود که باید دوباره با همسایگان خود تعامل داشته باشد تا بتواند درآمدزایی کرده و از پس مشکلات داخلی برآید و وضعیت آنها را سامان دهد. در واقع مسائل داخلی ایران، سیاست خارجی آن را هدایت میکند و به همین دلیل سیاست خارجی آن کمتر از گذشته جزمی، ایدئولوژیک و بیشتر عملگرا شده است.»
کشورهای عربی اکنون بیشتر پذیرای پیشنهاد حاکمان تهران هستند
سوال دیگر این است که تغییر سیاست خارجی ایران چگونه میتواند بر خاورمیانه تأثیر بگذارد و درنهایت اینکه ایالات متحده چگونه باید به اقدامات ایران پاسخ دهد؟
جمشید چاکسی در پاسخ میگوید: «به نظر میرسد کشورهای عرب خاورمیانه به این نتیجه رسیدهاند که ایالات متحده آمریکا و شرکای اروپایی آنها دیگر به دنبال حضور فعالانه در خاورمیانه نیستند. در نتیجه، کشورهای عربی با وجود اینکه میدانند از زمان انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ به اینسو، ایران همسایهای متخاصم و جنگجو بوده است، اکنون بیشتر پذیرای پیشنهاد حاکمان تهران هستند. در نتیجه کشورهای عربی مایلند ریسک تلاش ایران برای احیای هژمونی خود را به جان بخرند زیرا نگرانند ایالات متحده دیگر سپر کشورهای عربی نباشد.»
حضور آمریکا در خلیج فارس برای عقب نشاندن ایران حیاتی است
او میافزاید: «ایالات متحده سالها به عنوان سپر کشورهای عرب در خلیج فارس به ویژه برای تضمین جریان آزاد انرژی از طریق تنگه هرمز فعالیت کرده است. تامین انرژی برای ایالات متحده مهم نیست زیرا در داخل در این زمینه به خودکفایی رسیده؛ اما این مساله برای دیگر کشورها و اقتصاد جهانی حیاتی است و در نتیجه به طور غیرمستقیم بر ایالات متحده تاثیر میگذارد. در نتیجه، ایالات متحده باید به همسایگان عرب ایران اطمینان دهد که میتوانند در برقراری ارتباط با تهران محتاط باشند؛ هرچند باید با شک و تردید به اقدامات ایران نگاه کنند و همچنان به ایالات متحده تکیه داشته باشند.»
جمعبندی این استاد دانشگاه نیز درباره حضور ایالات متحده در منطقه خاورمیانه اینگونه است: «آمریکا باید در منطقه فعال بماند و زمانی که ایران تلاش دارد تا جلوی نفتکشها و سایر راههای انتقال منابع انرژی را در خلیج فارس بگیرد، او را وادار به عقب نشینی کند.»