مراسم سالگرد اعدام ۱۰ زن بهائی در ایران روز چهارشنبه ۲۱ ژوئن (۳۱ خرداد) در شهر بروکسل پایتخت بلژیک با حضور گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور آزادی ادیان برگزار شد.
آگهیدر این جلسه که به میزبانی دفتر نمایندگی جامعه جهانی بهائی در اتحادیه اروپا برگزار شد نازیلا قانع، گزارشگر ویژه آزادی ادیان و عقیده سازمان ملل متحد، اعدام این ۱۰ زن بهائی را «سمبل رنج بسیاری از افراد در ایران و دیگر مناطق جهان» عنوان کرد.
یکشنبه گذشته مصادف با سالگرد اعدام این ۱۰ زن بهائی در ۱۸ ژوئن ۱۹۸۳ (۲۸ خرداد ۱۳۶۲) بود. چهل سال پیش، ده زن بهائی که عمدتا زیر ۳۰ سال سن داشتند در میدانی در شیراز در جنوب ایران در ملاء عام به دار آویخته شدند.
این زنان، که کوچکترین آنها تنها ۱۷ سال داشت، به جاسوسی متهم شده بودند. جامعه جهانی بهائی با این حال می‌گوید آنها به دلیل آئین خود مورد شکنجه قرار گرفتند و حتی زیر تهدید به مرگ هم حاضر به انکار ایمان خود نشدند.
قتل آنها یکی از فاحش‌ترین موارد نقض حقوق بهائیان در ایران محسوب می‌شود. از زمان روی کار آمدن جمهوری اسلامی در سال ۱۳۵۷، تعقیب بهائیان و آزار و تبعیض علیه آنان از موارد رایج نقض حقوق بشر در ایران به شمار می‌رود و تخمین زده می‌شود که از زمان پیروزی انقلابیون تا کنون دستکم بیش از ۲۰۰ بهائی به دار آویخته شده باشند.
به گفته جامعه بهائیان، این ده زن در حالی که از داشتن وکیل محروم بودند به اتهام تدریس در کلاس‌های کودکان بهائی دستگیر شده و مورد شکنجه قرار گرفتند تا اعتقاد دینی خود را انکار کنند. آنها اما از این کار سر باز زده و از امضای بیانیه‌هایی که به نامشان تهیه شده بود خودداری کردند. درنتیجه همگی به میدان چوگان شیراز منتقل و به دار آویخته شدند.
این در حالی بود که دو روز قبل از آن شش مرد بهائی دیگر نیز در همین میدان اعدام شده بودند. مردانی که برخی از آنها بستگان همان ۱۰ زن بودند.
نازیلا قانع با بیان اینکه حدود ۴۰ کشور در جهان هنوز قوانین ضد کفرگویی یا توهین به مقدسات را دارند، گفت این قوانین در مورد زنان بهائی «به فجیع‌ترین شکل ممکن به اجرا گذاشته شد».
این استاد ایرانی‌تبار حقوق بشر دانشگاه آکسفورد با بیان اینکه تبعیض در ایران نه فقط علیه بهائیان، بلکه ضد دیگر اقلیت‌ها نیز وجود دارد گفت: «مسیحیان و یهودیان نیز نمی‌توانند آزادانه تمام عقاید خود را بیان کنند. در واقع همانطور که ایرانی‌ها [به طعنه] می‌گویند آزادی بیان وجود دارد، ولی آزادی پس از بیان وجود ندارد.»
خانم قانع با اشاره به دفاع مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، از حقوق بهائیان گفت: «در حالی که اهل سنت ایران خود به عنوان اقلیت تحت فشار هستند و حتی اجازه یک مسجد را نیز در تهران ندارند، این اظهارات در دفاع از بهائیان نشانه مثبتی از همبستگی میان اقلیت‌ها به شمار می‌رود.»
دین بهائی بر خلاف دیگر ادیان غیرمسلمان از جمله مسیحیت، یهودیت و زرتشتی توسط مقامات ایرانی به رسمیت شناخته نمی‌شود. با این حال، بهائیان بزرگترین اقلیت مذهبی غیرمسلمان در ایران محسوب می‌شوند.
مقام گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور آزادی مذهبی ۳۷ سال پیش ایجاد شد، با این حال آخرین باری که حکومت ایران اجازه داد یک گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در سفری ده روزه به تهران بیاید سال ۱۹۹۵ بود. از آن هنگام تا کنون تقاضاهای مکرر این گزارشگران، از جمله احمد شهید و عاصمه جهانگیر، برای سفر به ایران رد شده است.
گزارشگر سازمان ملل در امور آزادی ادیان وظیفه دارد موارد تخلف حکومت‌ها از ماده ۱۸ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی را گزارش کند.
خانم قانع در ادامه اظهارات خود با بیان اینکه حکومت ایران نه فقط در داخل کشور، بلکه در بیرون مرزهای خود نیز به فعالیت‌های مذهبی اقلیت بهائی حساس است گفت: «در یمن وقتی ۳۰ بهائی برای انتخاب نماینده خود جمع شدند با اسلحه به آنان حمله شد و شمار زیادی‌شان بازداشت شدند. ۱۵ سال است که بهائیان در این کشور هدف آزار قرار می‌گیرند و باید گفت هرکجا که بهائیان هدف قرار می‌گیرند، رد پای حکومت ایران دیده می‌شود.»
خانم قانع اتهامات «جاسوسی» درباره بهائیان را بی‌اعتبار دانست و گفت: «بهائیان نباید گروگان گرفته شوند و یا به ابزاری برای باج‌گیری حکومتی تبدیل گردند.»
خانم قانع با شمردن موارد تبعیض علیه بهائیان از جمله عدم صدور پاسپورت، منع کار در مشاغل دولتی و عمومی و فشار بر آنها در مشاغل خصوصی گفت تبعیض علیه بهائیان حتی پس از مرگ نیز وجود دارد و قبرها و قبرستان‌های آنان هدف تخریب قرار می‌گیرد.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور آزادی ادیان، که از ۱۰ مرداد ۱۴۰۱ به این سمت منصوب شده است، با بیان اینکه بهائیان از ابتدای دهه هشتاد میلادی از رفتن به دانشگاه در ایران منع شدند و با نهادهای آموزشی آنان برخورد می‌شود، گفت: «حکومت ایران هر نهاد متعلق به بهائی‌ها را هدف می‌گیرد.»
خانم قانع با اشاره به دستورالعملی محرمانه از رهبر جمهوری اسلامی در سال ۱۹۹۳ که تحصیل بهائیان را ممنوع شمرده بود، گفت: « به بسیاری از داوطلبان بهائی ورود به دانشگاه می‌گویند مدارک آنها ناقص است و به این بهانه نمی‌گذارند به دانشگاه وارد شوند.»
ناظران می‌گویند آزار و اذیت بهائیان در تابستان گذشته با دستگیری‌ها و یورش‌ها تشدید شده است. مهوش ثابت و فریبا کمال‌آبادی، اعضای سابق گروه منحل‌شده بهائی «یاران ایران»، هر کدام به ۱۰ سال حبس محکوم شدند. آنان پس از گذراندن دوره حبس خود مجددا دستگیر شده و به تحمل ۱۰ سال زندان دیگر محکوم شدند.
آگهینازیلا قانع با اشاره به گفتگوهایی که میان ایران و کشورهای غربی در جریان است گفت هرچند نمی‌تواند توصیه‌ای در این خصوص داشته باشد، با این حال از دولت‌های غربی می‌خواهد که حقوق بشر را در مذاکرات با حکومت ایران مد نظر قرار دهند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
این گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد با بیان اینکه در ایران، بر خلاف برخی کشورهای دیگر، خشونت و تبعیض مذهبی از بالا و از سوی حکومت اعمال می‌شود از رواداری فزاینده در جامعه ایران و نقش مثبت فعالان مدنی تقدیر کرد و گفت: «در ایران این تغییر را شاهد هستیم که افکار عمومی و آدم‌های معمولی در خیابان هم را درک می‌کنند و به یکدیگر احترام می‌گذارند.»
خانم قانع در پایان گفت: «۳۰ سال طول کشید تا رژیم اپارتاید در آفریقای جنوبی برانداخته شد. مهم جامعه است که ما می‌بینیم به صورت خارق‌العاده‌ای در حال تغییر است.»
در این جلسه که در دفتر نمایندگی جامعه بین‌المللی بهائی در بروکسل برای اتحادیه اروپا برگزار شد، شماری از اعضای هیات‌های نمایندگی فرانسه، اتریش، آذربایجان، بلژیک و گرینلند در اتحادیه اروپا حضور داشتند.
آگهیعلاوه بر آن همچنین نمایندگان سازمان دیدبان حقوق بشر، سازمان مسیحی «اوپن دورز»، سازمان حقوق بشر بدون مرز و همینطور شماری از نمایندگان سازمان‌های غیردولتی و مذهبی و فعالان حقوق بشری علاوه بر مقامات رسمی دولت بلژیک نیز حاضر شده بودند.