آیا فرزند اسامه بنلادن رهبر آینده القاعده و جانشین پدر میشود؟

سازمان القاعده در شانزدهمین سالگرد حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ عکسی اسامه بن لادن و فرزندش حمزه را با پیش زمینه برجهای دوقلوی غرق در آتش منتشر کرد. این عکس، گمانهزنیها درباره رهبری حمزه بر این شبکه اسلامگرای بینالمللی را دو چندان کرده است.
حمزه که هماکنون ۲۸ سال دارد، چهرهای آشنا برای افرادی است که اخبار القاعده را از نزدیک دنبال میکنند. تصویر او از زمان کودکی، یکی از ابزارهای تبلیغاتی القاعده به شمار میرفت. وی پانزدهمین فرزند اسامه بنلادن از همسر سوم وی است. گفته میشود حمزه شب حملات یازده سپتامبر به همراه خواهران و برادرانش از پدر جدا شد و پس از انتقال به جلالآباد به ایران منتقل شد. خانواده بنلادن برای سالها در ایران در خانهای تحت نظر نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی زندگی کرد. مقامهای ایران این خبر را تایید نمیکنند.
در گزارشی که اخیرا مرکز مبارزه با تروریسم درباره رهبری در القاعده منتشر کرده است، احتمال رسیدن حمزه به بالاترین جایگاه در این سازمان تروریستی بالا ارزیابی شده است. علی صوفان، مامور سابق پلیس فدرال آمریکا که سالها درگیر مبارزه با القاعده بوده در اینباره میگوید: «حمزه خود را برای ایفای نقشی در حد رهبری در سازمانی که پدرش بنیان نهاده، آماده میکند. بهعنوان یکی از افراد خاندان بن لادن، احتمال پذیرش او از سوی افراد رده پایین سازمان هم بسیار بالا است.»
اهمیت گمانهزنی در این باره هنگامی مشخص میشود که وضعیت وخیم داعش را در نظر داشته باشیم. در حالی که «دولت اسلامی» سرزمینها و برتری خود در عراق و سوریه را بیش از پیش و به سرعت از دست میدهد، احتمال قوت گرفتن مجدد القاعده به عنوان مرجع و ملجا گروههای اسلامگرای افراطی در سراسر جهان بیش از پیش مطرح میشود. از یاد نباید برد که ریشه داعش امروزی، در دولت اسلامی عراق است که خود بخشی منشعب از القاعده در عراق به شمار میرفت. از سوی دیگر با وجود شکستهای پیدرپی داعش در سوریه، شاخه پیشین القاعده در این کشور یعنی جبهه فتح شام (جبهه النصره سابق) کماکان کنترل بخش گستردهای از استان ادلب را در اختیار دارد. ابومحمد جولانی، رهبر این گروه که سال گذشته و با موافقت ایمن الظواهری، رهبر القاعده از سازمان مادر جدا شد، برخلاف ابوبکر البغدادی با دیگر شورشیان اسلامگرای سوریه، رابطهای نزدیک دارد. حمزه در سال گذشته و در اوج اختلافات داخلی شورشیان در سوریه، اسلامگرایان آن کشور را به اتحاد فرا خوانده بود.
نهادهای اطلاعاتی آمریکا، با توجه به پیامهای صوتی منتشر شده از سوی حمزه بنلادن، احتمال ارتقای وی در مراتب سازمانی القاعده را بالا ارزیابی میکنند. علی صوفان با اشاره به رجوع هواداران داعش به القاعده میگوید : «تردیدی نیست که ستاره حمزه پرفروغتر میشود. تنها سوال این است که سازمان چگونه از وی استفاده خواهد کرد. این خبری نگران کننده برای رهبران غربی و کشورهای اسلامی است.»