جمعیت اروپا با امواج منفی روبرو است و رو به سالمندتر شدن است.
جمعیت اروپا با امواج منفی روبرو است و رو به سالمندتر شدن است. امید بالا به زندگی و زاد و ولد کم از یک سو و ورود بخش بزرگی از جمعیت فعال اروپا به سن بازنشستگی فشار را بر اقتصاد اروپا افزایش داده است. در واقع، متولدان دوران موسوم به انفجار جمعیتی درسال های پس از جنگ جهانی دوم حالا بین ۵۲ تا ۷۰ سال دارند، و با خروج از چرخه اشتغال، بازنشسته شده اند.
در این بخش از برنامه اقتصاد واقعی روی نظام بهداشت و درمان تمرکز کرده ایم، موضوعی که بطور فزاینده به چالشی برای اقتصادهای کشورهای اروپایی تبدیل شده است.
افزایش نرخ رشد جمعیت هم کافی نیست
در سال ۲۰۶۰ اروپایی ها بچه های بیشتری از امروز خواهند داشت. همچنین مهاجرت خالص ادامه خواهد داشت اما انتظار می رود که میزان این پدیده از سال ۲۰۴۰ کاهش یابد. نتیجه اینکه در مقایسه با جمعیت فعال جوانتر، شمار شهروندان اروپایی مسن، در طولانی مدت دو برابر خواهد شد.
معنی این وضعیت این است که برای هر یک نفر بالای ۶۵ سال در حال حاضر، ۴ فرد در سن کار وجود دارد. اما با توجه به بحران پیری جمعیت ما در آینده تنها ۲ فرد در سن کار به ازای هر یک نفر بالای ۶۵ سال خواهیم داشت. بنابراین بعد از سال ۲۰۲۳ عرضه نیروی کار در اروپا شروع به کاهش خواهد کرد و تا سال ۲۰۶۰، شمار افرادی که در سن اشتغال قرار دارند به کمتر از ۹ میلیون نفر خواهد رسید.
برای وضوح بیشتر وضعیت جمعیت اروپا را به سه دوره تقسیم کرده ایم: اول: از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ جمعیت در سن کار با رشد مواجه بود اما رشد اشتغال کند بود. دوم: از ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲ اشتغال زایی برای جوانان بهبود خواهد یافت که جبران کننده بازنشستگی متولدین بعد از جنگ جهانی دوم خواهد بود و سوم : اما از سال ۲۰۲۳ به بعد هم جمعیت در سن کار و هم تعداد افراد شاغل کاهش خواهند یافت.
افزایش افراد مسن به معنی افزایش هزینه های درمانی و هزینه های مراقبت های بلند مدت است که تبدیل به خطری برای ثبات مالی برای ۱۶ کشور اروپایی در میان مدت و بلند مدت است. اگر فقط به هزینه های مرتبط به سن نگاه کنیم، تا سال ۲۰۶۰ این هزینه ها تا ۲ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش می یابد.
یک مطالعه تطبیقی : مستمری سالمندان اسلوونی و پرتغال
گیوم دجردن، گزارشگر یورونیوز در بررسی سیستم درمانی کشور اسلوونی، بر این آمار و ارقام مهر تایید می زند.
فرانک، یک سالمند اسلوونیایی می گوید: «من ۷۹ سال دارم و خیلی فعال هستم. دوچرخه سواری می کنم، اسکی می روم و با خودروام رانندگی و همچنین پیاده روی می کنم.»
متاسفانه همه سالمندان به همان اندازه که فرانک از سلامت برخوردار است سالم نیستند و مراقبت از آنها به معنای هزینه های بیشتر برای خانواده ها و سیستم بهداشت و درمان در اروپاست.
فرانک درباره دخل و خرجش می گوید: «من ۶۶۰ یورو در ماه برای یک اتاق با حمام می پردازم. هزینه دیگری ندارم و به چیزی هم نیاز ندارم.»
مسئول خانه سالمندان می گوید: «آنها باید خودشان هزینه ها را بپردازند، اگر نتوانند، بچه هایشان باید بپردازند ودر بدترین حالت اگر هیچ کس پول ندارد، آنوقت دولت می پردازد.»
با توجه به پیش بینی ها، جمعیت اتحادیه اروپا در سالهای آینده تا ۳ درصد افزایش می یابد اما جعیت افراد مسن تا سال ۲۰۶۰ تا ۶۰ درصد رشد خواهد کرد. آنها نیاز به مراقبت، سرگرمی و مشغولیت دارند و این به معنی شغل های بیشتر است.
وابستگی اسلوونی به پس انداز حقوق بگیران در برقراری یک سیستم بیمه اجباری، این سیستم را به نوسانات بازار کار حساس می کند. مراقبت های پایدار در اسلوونی و در سراسر اروپا به معنی تمرکز روی روش های پیشگیری مانند تشخیص اولیه سرطان است.
اسلوونی در حال حاضر روی این مسئله کار می کند که چطور می توان هزینه های اضافی که توسط هرم سنی ایجاد می شود را حذف کند. جمعیت مسن می تواند برای اروپا تا سال ۲۰۶۰ حدود ۱.۴ درصد جی دی پی و تنها برای اسلوونی ۶.۸ درصد جی دی پی هزینه داشته باشد.
ناتاشا در چند دهه آینده به جمعیت بازنشسته خواهد پیوست، او و دیگرانی مانند او به سیستمی نیاز دارند که بتواند وزن جمعیت بزرگی از سالمندان را تحمل کند. به نظر می رسد تقسیم وظایف بین دولت و شهروندان اجتناب ناپذیر است. در اسلوونی سیستم بهداشت و درمان تا حدی خصوصی است و به خانه های جدید برای افراد مسن یارانه داده نمی شود. در دیگر کشورهای اروپایی سن بازنشستگی است که موضوعی چالش برانگیز است.
بوستیان وسلی مدیر موسسه تحلیل اقتصاد کلان و توسعه در اسلوونی می گوید: «ما بدون مهاجرت نمی توانیم این مسئله را حل کنیم. ما باید استراتژی ایی در پیش بگیریم که افراد از خارج برای کار و زندگی جذب اسلوونی شوند. برای زندگی و کار و پس از آن بازنشستگی در اسلوونی.»
مسئله اقتصاد سالمندان یا اقتصاد نقره ای با پتانسیل هایش، چالش اصلی سیاسی امروز کشورهاست. زیرا یک چیز مسلم است: ما به یقین در حال پیرتر شدن ایم.
در حالی که تا سال ۲۰۶۰ نیمی از کشورهای اروپایی شاهد افت جمعیت خواهند بود این وضعیت چه پیامدی برای سیستم بهداشت و درمان دارد؟
با پدرو باروس، پرفسور اقتصاد در دانشکده اقتصاد و بازرگانی نوانوا در لیسبون گفتگو کردیم.
یورونیوز: در ارتباط با اصلاحات در سیستم بهداشت ودرمان پرتغال، اجرای این طرح به چه معنی است و چه درس هایی برای اروپا در کل دارد؟
پدرو باروس: «تجربه نشان می دهد که اجرای چنین اصلاحاتی دشوار و زمانبر است. همچنین ایجاد یک شبکه جدید برای مراقبت های طولانی مدت همانطور که با سیستم مراقبت های درمانی ملی شاهد بوده ایم دست کم ۱۰ سال زمان می برد. ما هنوز در میانه راه انجام آن هستیم بنابراین فهم اینکه چطور این سیستم مستقر می شود و چگونه مردم از ایده های جدید تبعیت می کنند دشوار است و اینکه چطور متخصصان و افراد مسن با انتقال به سیستم جدید و مدل های متفاوتی از سازمان مواجه خواند شد، بزرگترین چالش است.»
یورونیوز: با توجه به متفاوت بودن سیستم های بهداشت و درمان، آیا این سیستم در سراسر اروپا قابل اجرا است؟
پدرو باروس: «بله، قابل اجراست. در مواجهه با گوناگونی ایده ها و تنوع علایق، چالش اصلی برخورد مردم است. حرکت به سمت سازماندهی مجدد امور نه تنها در ارتباط با مراقبت بیمارستانی یا مراقبت بیماران مسن در خانه، بلکه اساسا فراهم کردن مراقبت های اولیه برای مردم در خانه هایشان مسئله ای است که یک شبکه حرفه ای متفاوت را بوجود می آورد. این سیستم می تواند نه تنها متخصصان پزشکی بلکه همچنین پرستاران، فیزیوتراپ ها و دیگر حرفه ها را در بر بگیرد.»
یورونیوز: خوب به نظر می رسد اصلاحات در سیستم بهداشت و درمان، فرصت های زیادی برای شرکت ها و همچنین برای رشد اقتصادی ایجاد می کند.
پدرو باروس: «گاهی اوقات ما بیش از حد دنبال سازماندهی زندگی مردم هستیم اما اگر آنها آزادی انتخاب روش های جایگزین را داشته باشند، احتمالا آنها روش های گران تر را انتخاب نخواهند کرد و از لحاظ مالی به آنها کمک خواهد شد. ما فرصت های جدیدی با ایده های نو بدست می آوریم و با آزمون این ایده های جدید و مشارکت بیماران و افراد سالمند در ساخت و انتخاب راه حل های خودشان، ما به سمت ایجاد کسب و کارهای جدید می رویم. برخی از کارها در حال انجام است مثلا چند شرکت تاسیس شده که در تلاش برای فراهم کردن دستگاههای کمکی و نظارتی برای سلامت افراد هستند ما باید اینها را در سیستم درمان ملی ادغام کنیم، سپس فرصت های بیشتری بوجود خواهد آمد.»
یورونیوز: از فرصت ها گفتیم ولی در ارتباط با هزینه های درمانی طولانی مدت چه خطراتی وجود خواهد داشت؟
پدرو باروس: «نکته جالب این است که اگر شما به شیوه ای سازمانی فکر کنید، امور را به شیوه ای تغییر می دهید که هزینه ها کاهش یابد. بطور معمول یکی از ریسک ها این است که در خانه دچار مشکل حاد شوید. اما اگر افراد ترجیح دهند در خانه باشند و این ریسک را بپذیرند و احتمالا حضور یک همراه را بپذیرند که مراقب آنهاست، به آنها تلفن می زند و وضعیت شان را چک می کند، احتمالا ارزانتر برایشان تمام می شود تا اینکه آنها را به موسسات ویژه بفرستیم که ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته مراقب شان باشند. آنها می توانند در خانه زندگی معمولشان را ادامه دهند. خطر وجود دارد اما فکر نمی کنم اگر این سیستم جدید را بپذیریم، مشکل عمده مالی ایجاد شود.»
یورونیوز: فکر می کنید ما در سراسر اروپا باید بدنبال چنین شیوه ای باشیم؟
پدرو باروس: «خیلی دشوار است که یک سیاست برای همه کشورها متناسب باشد. اما احتمالا چشم انداز مراقبت های بهداشتی که بتواند در همه کشورها به اشتراک گذاشته شود، می تواند نقطه آغازی برای این مسئله و سیاستگذاری های مرتبط باشد. احتمالا فکر کردن درباره اینکه مردم در سالهای پیری دنبال چه هستند، چطور می خواهند درمان شوند و چه نوع مراقبت هایی نیاز دارند، اولین و مهمترین نکته است. بنابراین اگر شما چشم اندازی داشته باشید که می گوید، مردم باید برای سلامتشان تلاش کنند و به جای اینکه خود سیستم به خودی خود موضوع دلمشغولی مردم باشد، شهروندان به سیستمی فکر کنند که بیشتر مشغول فراهم کردن ترجیحات و نیازهایشان است، این احتمالا بهترین سیاستی است که من می توانم پیشنهاد کنم.»
پدرو، یک چشم انداز سالمندگرا برای اروپایی که رو به پیرتر شدن است مورد نیاز ماست. از وقتی که به من دادید، متشکرم.