آیا می دانستید سوئد بیش از نیمی از انرژی موردنیازش را از منابع تجدیدپذیر تامین می کند؟
پنجمین سال برنامه اقتصاد واقعی را در سرمای استکهلم شروع می کنیم. می خواهیم بدانم سوئدی ها چگونه خود را گرم می کنند، در حالیکه این کشور پیشتاز برنامه گذار به استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر در اروپاست و قصد دارد تا سال ۲۰۴۵ میلادی کاملا خود را از قید سوختهای فسیلی رها کند.
این تغییرات نگران کننده است، آنهم در حالیکه شمار زیادی از مشاغل، در مناطق بسیاری از اروپا وابسته به زغال سنگ است. اما سوئدیها که اقتصادشان تا حد زیادی به سوختهای فسیلی متکی بود، می گویند که چاره ای نیست. بویژه وقتی مجبور باشید در جهان امروز با غولهایی رقابت کنید که به سوی استفاده از انرژی های سبز می روند.
کشورهای اروپایی هدف گذار به منابع تجدیدپذیر انرژی را تا سال ۲۰۲۰ میلادی تعیین کرده اند.
البته کشورهای زیادی در اروپا از برنامه گذار به انرژیهای تجدیدپذیر عقب افتاده اند. در کشورهایی مثل لهستان چه چیزی مردم را از اقدام باز می دارد.
مقاومت لهستان در مقابل استفاده از انرژی سبز به جای زغال سنگ
در منطقه سیلزی در جنوب لهستان وقتی به اطرافتان نگاه می کنید متوجه می شوید که کشور چقدر به سوختهای فسیلی متکی است. هشتاد درصد انرژی در لهستان از زغال سنگ تامین می شود. یعنی مشاغل متعددی متکی به سوختها فسیلی هستند و تمایلی هم به ایجاد تغییر نیست.
مارک وستیریک قبلا معدنچی بوده است. الان مسئول حمل و نقل در معدن است. او می گوید: «به نظرم باید از منابع زغال سنگ استفاده کنیم. من از خانواده ای هستم که شغلشان استخراج زغال سنگ بوده است. از سوی دیگر می دانم به دلیل آلودگی هوا و شرایط آب و هوایی باید ایجاد تغییرات را تسهیل کنیم.»
«نسل من تغییرات را بوجود خواهد آورد»
تغییرات درحال انجام است: مارک پسر بزرگش را به دبیرستانی می برد که در انرژی های سبز تخصص دارد. پسرش می گوید: «محیط زیست برایم مهم است. اینجا لازم نیست سیگار بکشید، کافی است نفس بکشید و انگار روزانه ۱۰ پاکت سیگار کشیده اید. نسل من تغییرات را بوجود خواهد آورد. ما شروع کرده ایم.
مزرعه خورشیدی وویکویچ با هزینه صندوق توسعه منطقه ای اتحادیه اروپا در لهستان ساخته شده است و نشان می دهد که لهستان باید به آرامی به سمت انرژییهای سبز برود.
تا سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۵ درصد انرژی این کشور باید از منابع تجدیدپذیر تامین شود. این میزان در سال ۲۰۱۶ میلادی حدود ۱۱.۳ درصد مصرف کل انرژی بود.
اما با توجه به استفاده ازسوختهای فسیلی در لهستان، محققان می خواهند سوختن زغال را پاک تر کنند. در آزمایشگاه مرکز فناوریها مرتبط با زغال سنگ پاک که بودجه اش را اتحادیه اروپا تأمین می کند، آنها در باره فناوریهای تبدیل زغال به گاز تحقیق می کنند.
چریزستوف کاپوستا، محقق این آزمایشگاه می گوید: «تبدیل زغال سنگ به گاز، بهتر از سوزاندن آن است، زیرا با از بین بردن آلاینده هایی مثل گوگرد و جیوه قبل از سوزاندن زغال سنگ، باعث کاهش تاثیرات منفی آن بر محیط زیست می شود.»
پیتور اسکابالا یکی از اساتید دانشگاه سیلزی می گوید: «مردم زیادی مایل به استفاده از انواع مختلف انرژی های تجدیدپذیر هستند. اگر دولت برای ادامه کار این افراد مشوق هایی به وجود بیاورد فکر می کنم اوضاع به سرعت تغییر کند.»
چند نکته درباره گذار به استفاده از انرژیهای سبز در اروپا
در اروپا کارهای زیادی انجام شده : طی ۱۲ سال گذشته موفق شدیم استفاده از انرژی تجدیدپذیر دوبرابر کنیم.
- انرژی ای که در اروپا به هدر می رود می تواند برای تامین انرژی تمام ساختمانها به کار رود.
- استفاده از لوازم برقی کم مصرف هم سالانه منجر به صرفه جویی۵۰۰ یورو برای هر خانوار می شود
- فناوریهایی که تولید این محصولات را امکانپذیر می کند روز به روز ارزانتر می شود.
- در سراسر جهان، بیش از یک چهارم از نوآوریهای مربوط به استفاده از انرژیهای تجدید پذیر هم توسط شرکت های اروپایی صورت می گیرد.
- توربینهای بادی می توانند انرژی ۱۵۰۰ خانوار را تامین کنند.
- انرژی خورشیدی تولید شده در کشورهای آفتابی جنوب را می توان به شمال اروپا و انرژی حاصل از باد در کشورهای بادخیز شمال را می توان به جنوب اروپا منتقل کرد.)
- اقیانوس اطراف قاره سبز هم می تواند ۱۰ درصد کل نیازهای ما را تامین کند.
از طرف دیگر، بین کشورهای اتحادیه اروپا گذار به انرژیهای تجدید پذیر تا سال ۲۰۳۰ میلادی اتفاق نظر وجود ندارد. همه کشورها هم مثل سوئد این کار را زود شروع نکردند، منابع مالی موردنیاز را در دست ندارند و نمی توانند رای دهندگان و اتحادیه ها را متقاعد کنند.
چالشهای سوئد برای استفاده از انرژیهای سبز
سوئد می داند که در گذار به انرژی های نوین چه چالش هایی وجود دارد و راه حلشان چیست. خبرنگار یورونیوز در این باره با ابراهیم بایلان، وزیر انرژی کشور گفتگو کرده است.
ابراهیم بایلان درباره گذار به شکل های نوین انرژی در سوئد می گوید: «برای شما وان حمام را آورده ام. من در جنوب شرق ترکیه در یک شهر کوچک بدنیا آمدم. سه خواهر و پدر و مادر و پدربزرگ و مادر بزرگ خانواده ام همیشه برای حمام گرفتن مشکل داشتیم. در ابتدا آب خیلی داغ بود، و در آخر هم سرد بود و به تمیزی اول نبود. وقتی از چنین جامعه ای به کشوری مثل سوئد می آیید، با جامعه خیلی مدرن روبرو می شوید که چنین چیزهایی در آن خیلی پیش پاافتاده است، به طور متوسط هر سوئدی یک بار در روز حمام می رود یا دوش می گیرد و ۹۰ نه ۹۷ درصد گرمای این آب از منابع تجدیدپذیر تأمین می شود.»
یورونیوز: اما همه کشورهای اروپایی نمی توانند به اهدافی که شما دست یافتید، برسند.
ابراهیم بایلان: «کارهایی که در چند سال گذشته انجام داده ایم، چه مالیات سوختهای فسیلی، چه وضع سیاستها و مقررات تازه ای که در زمان خودش بسیار سختگیرانه به نظر می رسید، باعث شده است که توان رقابت صنعت و اقتصاد ما در دنیا بیشتر بشود. زغال سنگ دیگر ارزانترین منبع انرژی نیست، بلکه انرژی خورشیدی به صرفه ترین منبع انرژی است. امسال نیروگاههای بادی در سوئد بدون یارانه دولتی به راه افتادند. به همین دلیل من به هیچ وجه با دیدگاه اقتصادی کشورهایی که همچنان از سوخت های فسیلی، زغال سنگ دفاع می کنند، موافق نیستم.»
یورونیوز: شاید دلایل سیاسی داشته باشند مثلاً نظر رأی دهندگان، یا اینکه مشاغل جدید نیاز به آموزش مجدد دارد. به نظرتان مشکل مالی است؟
ابراهیم بایلان: «خوب به نظر من هم همینطور است اما وقتی گذار به شکل های نوین انرژی را آغاز کنید بسیاری فرصت های شغلی خلق می شود. مثال وان حمام را در نظر بگیرید. قبلا در سوئد مقدار زیادی نفت برای گرم کردن آب سوزانده می شد. اما وقتی به انرژی ها نوین روی آوردیم ده ها هزار شغل محلی درست شد. چون از چیزهایی استفاده می کنیم که قبلاً دور می ریختیم. سیاستمدار نباید مشاغلی را در نظر بگیرد که امروز وجود دارد؛ اعتقاد شخصی من این است که این مشاغل در هر صورت از میان خواهد رفت!
یورونیوز: سؤال آخر من از شما این است که اگر می خواستید به کشورهایی که در این زمینه عقب هستند، در یک جمله نصیحتی بکنید چه می گفتید؟
ابراهیم بایلان: «کجای تاریخ را سراغ دارید که وقتی فناوری های کارآمدتر و در این مورد تمیزتر به بار آمده است، کشوری با فناوری های کهنه، همچنان رشد اقتصادی داشته است. یکی از بهترین نمونه ها که همین ده سال پیش ظاهر شد، تلفن هوشمند است. در آن زمان که این (وسیله) ظاهر شد شرکتی وجود داشت که ۴۰ درصد سهم بازار جهانی را در اختیار داشت. این شرکت حاضر نشد این پیشرفت را بپذیرد! از شما می پرسم که می خواهید در آینده عاقبت آیفون را داشته باشید یا عاقبت نوکیا را؟»
