انتقال دانش نماد اساسی کتابخانهٔ ملی قطر است. مکانی که با ایجاد فضای انتقال دانش به شکل حضوری و مجازی مسیر این کشور را در گذر از اقتصاد نفتبنیاد به اقتصاد دانشبنیاد هموار میکند.
کتابخانهٔ ملی قطر بخش مهمی از برنامهٔ این کشور برای ایجاد تنوع اقتصادی و رسیدن به اقتصاد دانشبنیاد است. این مجموعه گنجینهای از اطلاعات و فناوریهای مختلف را در خود جای داده است، از منابع پژوهش دربارهٔ تاریخ و فرهنگ منطقهای گرفته تا فناوریهای روز دیجیتالیکردن منابع.
کانونی برای برانگیختن کنجکاوی و اعتلای آگاهی
کتابخانهٔ ملی قطر بیش از یک میلیون کتاب دارد و اهل مطالعه میتوانند هر گوشه از فضای ۴۲ هزار متری آن جایی برای خودشان پیدا کنند. طرح این کتابخانه لایههایی از نمادپردازی در خود دارد. و هند الخولَیفی، مدیر طرح و برنامهریزی آن میگوید: «طرح طبقاتِ اینجا این احساس را ایجاد میکند که آگاهی ما با مطالعه اعتلا پیدا میکند، و زیباییاش در این است که با نور کاملا طبیعی روشن میشود که نماد اعتلای روح با نورِ یادگیری است.»
هدف مسئولان کتابخانهٔ ملی قطر آن است که فضای جذابی برای یادگیری فراهم کنند، تا مثلا وقتی شخص برای ضبط یک پادکست به ایستگاه نوآوری اینجا سر میزند ترغیب شود تا کتابی بردارد و چیزی بیاموزد.
انتقال دانش نماد اساسی کتابخانهٔ ملی قطر است. مکانی که با ایجاد فضای انتقال دانش به شکل حضوری و مجازی مسیر این کشور را در گذر از اقتصاد نفتبنیاد به اقتصاد دانشبنیاد هموار میکند.
دیجیتالی کردن اسناد برای حفظ آنها
روزانه بین ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ برگ سند در مرکز اسناد این کتابخانه اسکن میشود. اسنادی که عمدتا منابع عربی هستند و تا کنون ۱۴ میلیون صفحه از آنها به نسخهٔ دیجیتال تبدیل شده است. هرکس از هرجا و در هرزمان به این مجموعه دسترسی دارد و سال گذشته بیش از ۲.۵ میلیون نفر از منابع الکترونیکی این کتابخانه بازدید کردهاند.
مسئولان این مرکز علاوه بر تهیهٔ نسخهٔ دیجیتال از مجموعهٔ خود با دیگر کتابخانههای دنیا نیز همکاری میکنیم، مثلا منابع کتابخانهٔ بریتانیا را دربارهٔ خلیج فارس به شکل دیجیتال درمیآوریم تا دراختیار همه باشد، و این برای حفظ میراث مکتوب قطر و منطقه مهم است.
این کتابخانهٔ مدرن علاوه بر کافه و رستوران و فضای بازی کودکان بخش خاصی دارد که منحصربهفرد است، یعنی بخش محافظت و مراقبت آثار مکتوب.
مراقبت از میراث مکتوب در برابر سرقت و قاچاق
در برخی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا به علت درگیری و کشمکش قاچاق منابع فرهنگی و میراث مکتوب افزایش یافته است، اما قوانین ملی برای محافظت از کتابها و میراث مکتوب به قدرت قوانین محافظ دیگر اشیای باستانی نیست. از همین رو جلسات آموزشی این مرکز دربارهٔ قوانین مقابله با غارت و قاچاق این میراث اهمیت فراوانی دارد.
استفان ایپرت، مدیر مجموعه کتب خاص در کتابخانهٔ ملی قطر میگوید: «میلیونها دستنوشتهٔ عربی و اسلامی در این منطقه موجود است و امکانات کافی برای حفظ و مراقبت از همهٔ آنها در کار نیست. دایرهٔ کمکهای فنی ما به افراد آموزش و مشاورهٔ فنی میدهد. ما درواقع به افراد کمک میکنیم تا از مجموعههای مکتوب خودشان بهتر مراقبت کنند.»
مسئولان کتابخانهٔ ملی قطر هزینهٔ سفر کارشناسان یمنی را پرداختهاند تا آنها نیز در آموزشها شرکت کنند و با متخصصان و مأموران بینالمللیِ پلیس و گمرک و نیز چارچوبهای قانونی این حوزه آشنا شوند، و همچنین فرآیند بازگرداندن آثار را بیاموزند.
آنان همچنین با همکاری مرکز فناوری اطلاعاتِ بنیاد قطر دایرهای تأسیس کردهاند تا با بررسی شبانهروزی شبکههای اجتماعی، پستهای مربوط به قاچاق را شناسایی کند، چراکه چنین معاملاتی بیشازپیش روی شبکههای اجتماعی و دارکوب صورت میگیرند و کنترلشان برای پلیس دشوارتر است. مأموران این دایره هر روز لیستی از پستهای مشکوک را با موجودی مخازن مقایسه میکنند. آنها طی سه سال با همکاری اینترپل و اتحادیه بینالمللی گمرک برنامهای برای مقابله با قاچاق نسخههای خطی اسلامی طراحی کردهاند.