نقش محمدتقی مصباح یزدی در عرصه سیاست ایران چه بود؟

دیدار مصباح یزدی با علی خامنه ای
دیدار مصباح یزدی با علی خامنه ای Copyright خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران
نگارش از یورونیوز فارسی
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button

از مصباح یزدی به عنوان یکی از اصلی‌ترین مروجان خشونت در ایران معاصر یاد شده است. بسیاری سرچشمه اصلی قتل‌های زنجیره‌ای علیه روشنفکران در دهه هفتاد خورشیدی را مصباح یزدی عنوان کرده‌اند. او در طول سال‌های زندگی چه کرد و نقشش در سیاست ایران چه بود؟

آگهی

محمد تقی مصباح یزدی که بسیاری او را یکی از پرقدرت‌ترین و بانفوذترین روحانیون سه دهه اخیر در ایران می‌دانند، عصر جمعه (اول ژانویه/۱۲ دی) پس از مدتی تحمل بیماری درگذشت.

وی به جز مقام‌های متعدد از جمله نماینده مردم استان خراسان رضوی در مجلس خبرگان رهبری، عضو سابق شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، یکی از پرنفوذترین روحانیون حوزه علمیه قم در دوران حیاتش بود. مصباح یزدی، همچنین بنیان‌گذار و رئیس «مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی» بود.

او را یکی از اصلی‌ترین چهره‌های جریان اصولگرای تندرو و حامیان جبهه پایداری در ایران می‌خوانند که نقش پررنگی در به رهبری رسیدن علی خامنه‌ای در سال ۱۳۶۸ و تثبیت مرجعیت مذهبی او داشته است. 

همچنین از مصباح یزدی به عنوان یکی از اصلی‌ترین مروجان خشونت در ایران معاصر یاد شده است. بسیاری سرچشمه اصلی قتل‌های زنجیره‌ای علیه روشنفکران در دهه هفتاد خورشیدی را مصباح یزدی عنوان کرده‌اند. او در یکی از سخنرانی‌های مشهور خود در نماز جمعه به سال ۱۳۷۸، نطقی ایراد کرد که بسیاری از اصلاح طلبان آنرا نشانه واقعی ترویج ترور و خشونت دانستند. وی در این سخنرانی گفته بود: «ما در قرآن دستور ارهاب داریم و افرادی که با ادبیات عرب آشنا هستند بروند معادل ارهاب را پیدا کنند. حالا اگر من الان بگویم معنایش چیست فردا روزنامه‌ها تیتر می‌کنند که فلانی طرفدار تروریسم است.»

محمد تقی مصباح یزدی که از کودکی برای طلبگی به قم مهاجرت کرده بود، موفق شد در ۲۵ سالگی به درجه اجتهاد برسد. استادان او در حوزه علمیه قم، روح الله خمینی، محمد تقی بهجت و محمد علی اراکی هر سه از مراجع تقلید بودند. مصباح یزدی را یکی از پایه‌گذاران مدرسه حقانی عنوان کرده‌اند. البته روایت شده که به دلیل اختلاف نظر با محمد بهشتی در مورد افکار علی شریعتی، اندیشمند اسلام‌گرا از تدریس در این مدرسه کناره‌گیری می‌کند. 

گفته می‌شود در دوران پهلوی بر خلاف اغلب علاقه‌مندان به روح الله خمینی، مصباح یزدی هیچ زمانی قاطعانه در صف معترضان حکومتی قرار نگرفت. اما پس از انقلاب یکی از حامیان سرسخت «حکومت اسلامی» و «ولایت مطلقه فقیه» شد. 

مصباح یزدی یکی از مخالفان جریان اصلاحات پس از دوم خرداد سال ۱۳۷۶ بود. بسیاری از شاگردان و حامیان او در هشت سال ریاست جمهوری محمد خاتمی، فشارهای زیادی به رهبران و جریان های دانشجویی همراه با دوم خرداد وارد کردند. سعید حجاریان که به مغز متفکر اصلاحات شهرت داشت پس از انتقاد از سخنان محمد تقی مصباح یزدی در اسفندماه ۱۳۷۸ توسط سعید عسگر، جوان تندرو و بیست ساله و یکی از حامیان مصباح یزدی، مورد حمله سو قصد قرار گرفت. حجاریان در این سوء قصد با وجود ضایعات فراوان در نهایت جان سالم به‌در برد.

محمد تقی مصباح یزدی در نطق‌های خود بارها از اجرای حکم اعدام برای افرادی که «مشرک و مرتد» شده‌اند، دفاع کرده بود. وی مخالفت با ولایت فقیه را متعارف با شرک می‌خواند و حکم مخالفان را همچون محاربان، قتل و اعدام می‌دانست و این موضوع بارها در سخنان خود یادآوری کرده بود. در زمان حیات خود، دستور اعدام هاشم آغاجری، استاد دانشگاه را به اتهام اهانت به امامان و مراجع تقلید و پیامبر اسلام را در یکی از درس های حوزوی خود صادر کرده بود.

به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید

برخی از تحلیلگران در زمان حیات مصباح یزدی معتقد بودند که نظرات او برای رهبر جمهوری اسلامی ایران، علی‌خامنه‌ای، ارزشمند است و بسیاری مجتبی خامنه‌ای یکی از فرزندان رهبر ایران را از حامیان محمد تقی مصباح یزدی می‌دانستند.

محمد تقی مصباح یزدی در واکنش به رویدادهای پس از انتخابات سال ۱۳۸۸ و جریان اعتراضی که به جنبش سبز معروف شد، گفت: «سلسله جنبان این قضایا هر که بود، درصدد حذف ولایت فقیه از نظام سیاسی کشور بود.» از منظر محمد تقی مصباح یزدی «ولایت فقیه» روح انقلاب و مشخصه اصلی جمهوری اسلامی ایران بود.

آقای مصباح یزدی در دو دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، یکی از اصلی‌ترین حامیان او بود. وی همچنین در سخنانی پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ گفته بود: «در خواب یکی از علما ندا آمده که برخیز و برای احمدی‌نژاد دعا کن، زیرا امام زمان نیز در حال دعا کردن برای رای آوردن احمدی ‌نژاد است.»

او از مخالفان برقراری رابطه میان ایران و آمریکا بود و بارها از سیاست خارجی دولت حسن روحانی انتقاد کرده بود. آقای مصباح یزدی معتقد بود که تحریم‌های اقتصای علیه ایران جنگ نرمی است که در عمل موجب نزدیکی بیشتر مردم به خدا می‌شود.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

محمد تقی مصباح یزدی، عضو مجلس خبرگان ایران در ۸۵ سالگی درگذشت

تجمع مخالفان جمهوری اسلامی در برابر سفارت ایران در بروکسل و پاریس

فائزه هاشمی به یورونیوز: تفکرات جمهوری اسلامی نسبت به زنان تفکرات داعشی است