«اکنون این امکان تاریخی را داریم که از طریق کمیسیون اروپا بدهی مشترکی تعریف کنیم که در زمانی طولانی‌تر، یعنی ۲۰ تا ۳۰ سال بعد، بازپرداخت می‌شود.»
آگهیرهبران اتحادیهٔ اروپا گرد هم می‌آیند تا دربارهٔ بودجهٔ بلند مدتی گفتگو کنند که بناست کمیسیون اروپا آن را مدیریت کند. این بودجه شامل هزینهٔ احیای اقتصادی است که برای رویارویی با بحران ناشی از بیماری کووید-۱۹ در نظر گرفته می‌شود.
یورونیوز به همین مناسبت با ماریو سنتنو، رئیس یوروگروپ یا مجمع وزرای دارایی ۱۹ کشور حوزهٔ پولی یورو، گفتگویی ترتیب داده که آن را در زیر می‌خوانید.
زیربنای فنی بودجهٔ احیای اقتصادی اروپا
یورونیوز: شما چند روز پیش از سمت وزیر دارایی پرتغال استفعا دادید و نیز برای ریاست دوبارهٔ یوروگروپ، که اوائل ماه ژوئيه خواهد بود، هم نامزد نشده‌اید. چرا نخواستید که در مقابله با بحران اقتصادی ناشی از این بیماری همه‌گیر در سِمَتِ قبلی خودتان بمانید؟
ماریو سنتنو: خب دلیل سیاسی مشخصی ندارد. دورهٔ ریاست من در یوروگروپ و همین‌طور کار من در سمت وزیر دارایی پرتغال تمام شده است. فکر می‌کنم در دو سال و نیم گذشته دستاوردهای بسیاری داشته‌ایم. کاری که در ماه آوریل امسال کردیم نشان می‌دهد که این گروه خوب عمل می‌کند و در مبارزه با بحران متمرکز است. پس انتخاب من کاری طبیعی بود.
یورونیوز: آیا واقعیت این نبوده که حوزهٔ یورو پیشرفت چندانی نکرده و یوروگروپ هم قدرت اجرایی چندانی نداشته تا نتایج مشخص‌تری بگیرد؟
سنتنو: ما در یونان و در زمینهٔ اصلاح توافق سازو‌کارِ ثبات اروپا دستاوردهای زیادی داشتیم. در ماه اکتبر طرحی را تأیید کردیم که پیش‌زمینهٔ بودجهٔ مشترک حوزهٔ پولی یورو شد. همان طرح حالا اساس برنامهٔ احیای اقتصادیِ کمیسیون اروپا شده است. معتقدم ما ثابت کردیم که یوروگروپ برای اروپا بسیار مهم است و من از نتایجی که گرفته‌ایم بسیار خشنود و خرسندم.
سه ابزار برای پرداخت وام و کمک بلاعوض به اعضای اتحادیه اروپا
یورونیوز: یوروگروپ برای مبارزه با بحران اقتصادی کووید-۱۹ سه ابزار پرداخت وام به ارزش کلی ۴۵۰ میلیارد یورو تدارک دیده، اما این طرح چندان جلب نظر نکرده، آیا تا کنون کشوری از اعضا بوده که به این کمک‌ها متوسل بشود؟
سنتنو: تا همین‌جای کار، بانک سرمایهگذاری اروپا از شماری نهادها پشتیبانی مالی کرده و این کار تقریبا اجرایی شده است. و من مطمئنم که از ۲۰۰ میلیارد یورو ضمانت مالی بانک سرمایهگذاری اروپا کاملا استفاده خواهد شد. یکی دیگر از این ابزارهای کمکی، وام‌های ویژهٔ کمک به کارگران و کارکنان کشورهاست و تعدادی اعضای اتحادیه از کمیسیون خواسته‌اند تا از این وام‌ها بهره‌مند بشوند و بخش کاریابی و استخدام‌‌شان را تقویت کنند. و سومی نیز همان سازوکار ثبات اروپاست که نوعی پشتیبانی مالی از دولت‌هاست. باید گفت بازارها در حال حاضر واکنش بسیار خوبی به این تصمیمات دولت‌ها و اتحادیهٔ اروپا داشته‌اند. نقدینگی زیادی در جریان است و دسترسی به بازار بدون دشواری انجام می‌شود.
یورونیوز: اما بانک مرکزی اروپا برنامه‌اش را توسعه داده تا بدهی‌های عمومی را با پرداخت ۶۰۰ میلیارد یورو جبران کند. پس شما بسیار مطمئنید که بازارها نگران نابسامانی این سوی جهان نیستند؟
سنتنو: پاسخ بانک مرکزی اروپا جزئی از پاسخ مشترک ماست. از زمان آغاز این بحران، بانک مرکزی اروپا بودجه‌ای ۱.۵ تریلیون یورویی را به برنامهٔ حمایتی خود افزوده است. چنین کاری، پاسخی است بسیار محکم، که برای پیشگیری از فروپاشی اقتصادی بسیار لازم است. برای همین به همه می‌گویم اروپا دوباره برگشته و این بازگشت بر پایهٔ طرحی اروپایی صورت گرفته است.
چالش راضی کردن کشورها برای توازن میان وام و کمک بلاعوض
یورونیوز: شما دربارهٔ طرح احیای اقتصادی که کمیسیون اروپا مطرح کرده گفته‌اید: «باید تمرکزمان بر کیفّیتِ هزینه کردن باشد.» اما بحث داغی در گرفته که چقدر از این کمک‌ها باید وام باشد و چقدر کمک بلاعوض. در نهایت، چه می‌توان کرد که هم کشورهای موسوم به صرفه‌جو قانع شوند و هم آنها که توسعه‌طلبند؟
سنتنو: مذاکره دشوار خواهد بود. این قعطی است. اما مشترکاتی برای چانه‌زنی هست. طرح نهایی قطعا ترکیبی از وام و کمک بلاعوض خواهد بود. به هر حال توصیهٔ کمیسیون این است. اما ما باید بر دو چیز متمرکز باشیم. نخست: این کمک‌ها مشروط است. یعنی شامل هزینه‌های قبلی و نقل‌وانتقالات مالی دائمی که از قبل بوده نمی‌شود. این سرمایه‌ایست که باید صرفِ تغییرات بنیادین در بخش اقتصاد سبز و اقتصاد دیجیتالِ اروپا بشود. این نکته بسیار مهم است و باید روی آن متمرکز بمانیم. دیگر آنکه تروئیکایی در این زمینه در کار نیست. یعنی قویتریم چراکه انعطاف‌پذیر و متحدیم.
یورونیوز: فعلا اول راهیم. اما از کجا بدانیم که اعضا با تغییرات سیاسی، پس از انتخاباتِ یکی دو سال بعد، این تعهدات را رعایت می‌کنند؟
سنتنو: دائما تکرار می‌کنم تا مردم یادشان باشد که ما قبل از بحران کووید-۱۹ هماهنگترین دیدگاه‌های مالی را در سراسر اروپا داشته‌ایم. پس تعهدات انجام می‌شد. کشورها آنها را رعایت می‌کردند. برای پنج سال متمادی اصل کاهشِ خطر واقعاً در کار بود. هماهنگی برای اجرای طرح احیای اقتصادی برعهدهٔ کمیسیون اروپاست اما خود من نیز کاملا مطمئنم که یوروگروپ همچنان نقش بسیار مهمی را در هماهنگ‌سازی سیاست‌های اقتصادی حوزهٔ پولی یورو ایفا می‌کند.
فرصتی تاریخی اروپا برای تعریف و پرداخت بدهی مشترک
یورونیوز: آیا فکر می‌کنید به این زودی‌ها، یعنی در چند سال آینده، اروپایی‌ها خواهند پذیرفت برای پرداخت بدهی‌های مشترک‌شان، نظام مالیاتی مشترکی داشته باشند؟
سنتنو: ما در حال حاضر یک امکان تاریخی داریم تا از طریق کمیسیون اروپا، موقتا بدهی مشترکی تعریف کنیم، که البته در زمانی طولانی‌تر، یعنی مثلا در طول ۲۰ تا ۳۰ سال آینده، کاملا پرداخت خواهد شد. از منظر اقتصادی و سیاسی کاملا معقول است که این بدهی مشترک را با منابع خودمان هماهنگ کنیم. پس باید با هم کار کنیم تا برای کل اتحادیه منابع تازهٔ درآمد پیدا کنیم. این ایدهٔ بسیار جذاب هم در کار است که این منابع را دقیقا به پایه‌های فرآیند احیای اقتصادی یعنی اقتصاد دیجیتال و اقتصاد سبز گره بزنیم. پس اگر این دو بخش ماجرا را به هم وصل کنیم، شهروندان اروپایی بسیار ساده‌تر این طرح را خواهند فهمید.