رهبران سیاسی در بسیاری از کشورها بهوضوح نفرت از رسانهها را تشویق میکنند و تلاش رژیمهای اقتدارگرا، توسعۀ این دیدگاه است که فعالیتهای خبرنگاری، تهدیدی برای دموکراسی است.
تحقیقات انجام شده توسط «گزارشگران بدون مرز» دربارۀ وضعیت آزادی رسانهها در سال ۲۰۱۸ میلادی، از خصومت رو به رشد در سراسر جهان علیه خبرنگاران خبر داد.
بر اساس تحقیقات این سازمان غیرانتفاعی، رهبران سیاسی در بسیاری از کشورها به وضوح نفرت از رسانهها را تشویق میکنند و تلاش رژیمهای اقتدارگرا، توسعه این دیدگاه است که فعالیتهای خبرنگاری، تهدیدی برای دموکراسی است.
نتایج به دست آمده در این تحقیق که پس از مطالعۀ وضعیت خبرنگاران در ۱۸۰ کشور جهان به دست آمده، نشان میدهد که اکنون دیگر خصومت نسبت به رسانهها محدود به کشورهای مستبدی مانند ترکیه (رتبه ۱۵۷) و مصر (رتبه ۱۶۱) نمی شود بلکه بسیار فراتر از آن رفته و گسترش پدیدۀ «رسانه هراسی» باعث شده تا خبرنگارانی که به نوعی وفاداری خود را به حکومتهای خودکامه نشان ندادهاند، عامل تهدید امنیت ملی محسوب میشوند.
بر اساس این تحقیق، بسیاری از رهبرانی که به شیوۀ دموکراتیک انتخاب شدهاند نیز دیگر به رسانهها به عنوان یکی از پایههای اصلی دموکراسی نمینگرند. از جملۀ این رهبران، دونالد ترامپ است که رسانهها را «دشمنان مردم» توصیف میکند؛ اصطلاحی که پیشتر توسط ژوزف استالین استفاده شده بود.
پس از رسیدن آقای ترامپ به مقام ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، رتبه «آزادی رسانه ها» در این کشور با دو رتبه افت به ۴۵ رسید.
در سال ۲۰۱۸ میلادی حد فاصلِ میان خشونت کلامی و خشونت فیزیکی نیز از بین رفته است.
رودریگو دوترته، رئیس جمهوری فیلیپین (رتبه ۱۳۳) نه تنها بطور مداوم به خبرنگاران توهین میکند بلکه به آنها هشدار داده است که «از ترور در امان نیستند». در هند (رتبه ۱۳۸) سخنان نفرتانگیز علیه خبرنگاران بیش از گذشته شنیده و در شبکههای اجتماعی منتشر میشود و عامل نشر این سخنان نیز عمدتا نظامیان تحت حمایت نارندرا مودی، نخست وزیر این کشور هستند. در هر کدام از این دو کشور، دستکم چهار خبرنگار در یکسال گذشته کشته شدهاند.
با وجود اصل احترام به آزادی رسانهها در اروپا، خشونت کلامی علیه رسانهها در این قاره نیز افزایش یافته است.
رتبه جمهوری چک از ۱۱ به ۳۴ افت کرده و در اسلوونی، رابرت فیکو نخست وزیر این کشور خبرنگاران را «روسپیان کثیف ضداسلواکی» و «کفتارهای ابله» توصیف کرده است. در فوریه ۲۰۱۸ یان کوچیاک، خبرنگار۲۷ سالۀ ساکن این کشور در خانهاش به ضرب گلوله کشته شد.
بر اساس این گزارش، یکی از ابزارهایی که بطور گسترده از سوی حکومتهای استبدادی علیه رسانههای آزاد استفاده میشود، راه اندازی رسانههای رقیب است. یکی از این نمونهها فعالیتهای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه (رتبه ۱۴۸) است که به کمک رسانههایی همچون «راشاتودی» و «اسپوتنیک» تبلیغات مدنظر خود را گسترش میدهد.
بهترینها و بدترینها؛ رتبه ایران
بر اساس رتبه بندی منتشر شده توسط گزارشگران بدون مرز، نروژ در سال ۲۰۱۸ میلادی و برای دومین سال پیاپی همچنان در صدر جدول قرار دارد و پس از این کشور، سوئد نیز برای دومین سال پیاپی همچنان در جایگاه دوم است. کره شمالی همچنان در رتبه ۱۸۰ قرار دارد.
ایران در میان ۱۸۰ کشور، رتبه ۱۶۴ را دارد و اگرچه رتبهاش در مقایسه یک سال پیش از این یک درجه بهبود نشان می دهد، اما ایران همچنان در میان کشورهای سرکوبگری قرار دارد که کنترل بر اخبار و اطلاعات در ان با قدرت هر چه تمام و به روال ۳۹ سال گذشته ادامه دارد. آزار و اذیت خبرنگاران مستقل و شهروند خبرنگارها، دستگیری اصحاب رسانه، دستگیریهای خودسرانه، محاکمات ناعادلانه و حکمهای طولانی مدت زندان همچنان ادامه دارد. این رژیم مبارزه خود با آزادی رسانهها را به خارج از مرزها نیز گسترش داده و حتی رسانههای بین المللی را نیز هدف قرار داده است.
بیشتر بخوانید: