با وجود جنگ، درگیریهای مسلحانه، شکنجه و فجایع مختلف چگونه می‌توان درد و رنج انسانی را کاهش داد؟ آیا دیپلماسی بشردوستانه دستاوردی داشته یا با شکست روبرو است؟
در همین زمینه خبرنگار یورونیوز با یاکوب کلنبرگر، رییس کمیته بین المللی صلیب سرخ گفتگویی انجام داده که متن آن در ادامه آمده است.
یورونیوز: سلام و از اینکه همراه ما همراه هستسید سپاسگزارم. شما از ۱۲ سال گذشته ریاست کمیته بین المللی صلیب سرخ را برعهده دارید و طی چند هفته آینده ماموریت خود را در این کمیته پایان خواهید داد. شما بهتر از هرکسی از وضعیت سوریه آگاهید. در این مرحله از کشمکش‌ها، چه چیزی نگران کننده‌تر است؟
یاکوب کلنبرگر:
من، تنها رییس یک سازمان بشردوستانه بودم که طی ۹ ماه، سه بار به دمشق سفر کرد. من شخصا نسبت به این موضوع تعهد بالایی دارم. با توجه به وضعیت کمیته بین المللی صلیب سرخ که تنها بازیگر بین المللی در صحنه درگیری‌ها و کشمکش‌ها است و در حال حاضر شمار نیرو‌ها و گستره فعالیت‌هایش را افزایش داده است، باید گفت که نیاز به فعالیتهای این سازمان افزایش یافته و من خیلی نگران افزایش این نیاز و پایان نیافتن خشونت‌ها هستم.
یورونیوز: هرچه پیش آید، درهرحال، درگیریهای سوریه از پیچیدگی روابط بین کشور‌ها در صحن شورای امنیت سازمان ملل پرده برداشته است. آیا فکر می‌کنید سازمان ملل متحد به منظور تسهیل کار خود به اصلاحات بنیادی نیاز دارد؟ و آیا ما با یک شکست دیپلماتیک روبرو هستیم؟
یاکوب کلنبرگر:
باید گفت که طرحی که آن را در حال حاضر طرح عنان می‌نامیم و پیش بینی می‌شد که آتش بس را به همراه آورد، پس از مذاکره سیاسی بین طرفهای درگیر، فکر می‌کنم طرح خوبی است. حق با شماست. بویژه وقتی نقض آتش بس را می‌بینیم و به هیچ وجه نمی‌دانیم چه کسی مسوول آن است. من صرفا می‌توانم بگویم گزینه احتمالی، تلاش در برقراری مذاکرات سیاسی شفاف است واگرنه من نگران روی دادن جنگ داخلی هستم.
یورونیوز: اما امروز بر تضعیف فعالیت سازمان‌ها تاکید می‌شود؟
یاکوب کلنبرگر:
بله. ولی این نخستین بار نیست. همانطور که می‌دانید در شورای امنیت تنها مساله سوریه نیست که با وتو روبرو شده است. موضوعات دیگری هم بودند که وتو شده‌اند.
یورونیوز: چگونه می‌توانید در جریان درگیریهای نظامی به عنوان یک بازیگر بی طرف و مستقل از طرفهای درگیر به رسمیت شناخته شوید؟
یاکوب کلنبرگر:
در یک اقدام بی‌طرفانه چنین چیزی لحاظ شده است. من واقعا چنین چیزی را انتظار دارم. برای اینکه ما بسته به نیازهای انسانی فعالیت می‌کنیم، بر اساس نیاز مردمی که به حمایت و کمک نیاز دارند. بنابراین نباید فرصت طلب بود و باید براساس اصول و ظرفیت‌هایش اقدام کرد.
یورونیوز: صلیب سرخ جهانی برنامه‌های خود را در پاکستان به دلیل نگرانی از آدم ربایی ها کاهش داده است. آدم ربایی در آن کشور، همچون عراق و کلمبیا به یک سلاح جنگی تبدیل شده است. آیا در نتیجه تضعیف اقدامات بشردوستانه، پیروزی خشونت و خفقان را شاهدیم؟
یاکوب کلنبرگر:
آنچه در پاکستان روی می‌دهد، از دو نظر مساله جدی به شمار می‌آید. نخست، ناپدید شدن یک همکار بسیار متعهد و شجاع است. ناپدید شدن کسی که کمک بشردوستانه می‌کرد. جنبه دیگر اینکه، با توجه به آنچه روی داده و از آن باخبرید، طبیعتا باید از برخی مناطق نیروهای خود را خارج کنید. اگر چنین اتفاقاتی بطور سیستماتیک روی دهد، حق دارید و واقعا مساله جدی است و از شکست حکایت دارد، شکست برنامه‌های بشر دوستانه. برای اینکه برای همه مشکل ایجاد می‌کند و از نظر دسترسی به مناطق یک شکست محسوب می‌شود.
یورونیوز: بحثی در این نیست که پس از حادثه یازده سپتامبر، مبارزه علیه تروریسم مساله حقوق بشر را تحت الشعاع خود قرار داده است. شما هم از برخی تنش‌هایی که با ایالات متحده آمریکا در نتیجه موضوع گوانتانامو روی داد آگاهید. آیا شما با تقویت حمایتهای حقوقی از قربانیان درگیریهای مسلحانه موافقید؟
یاکوب کلنبرگر:
در برخی بخش‌ها اختلاف نظر بوده بویژه پس از تصمیم گیری خیلی مهم دادگاه عالی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۶ که به موجب آن اعمال بخش‌های از توافقانه ژنو به رسمیت شناخته شد که به نظر من یک چالش حقوقی را پیش آورد. حقیقت دارد که پس از یازده سپتامبر، برخی حوزه‌ها در برقراری تعادل بین ضرورت اقدام نظامی یا انسانی با مشکل روبرو شدند. این، واقعا نقطه تحولی در اولویت بخشی به ارزش‌ها بود. و می‌شد برای مدتی اینگونه فکر کرد که امنیت به مثابه یک ارزش، دیگر ارزش‌ها از جمله آزادی را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
یورونیوز: آقای کلنبرگر، امروزه آیا قوانین جنگ با درگیریهای مدرن انطباق دارد؟
یاکوب کلنبرگر:
البته درست است که قوانین مندرج در این پیمان برای درگیریهایی تنظیم شده‌اند که دیگر، درگیریهای مرسوم امروز نیستند. منظور من درگیری‌ها بین چند کشور است. در حالی که مشکل در اینجا درگیریهای مسلحانه‌ای است که طرفهای درگیر کشور‌ها نیستند. مسلما به تدوین قوانینی نیازاست که به جنگ‌هایی مربوطند که درگیریهای مسلحانه بین المللی تلقی نمی‌شوند
یورونیوز: نزدیکان هزاران خانواده فلسطینی در کرانه باختری رود اردن در زندان‌های اسرائیل دربند هستند. آیا موانع سیاسی وجود دارند که شما را از انجام ماموریتتان در کرانه باختری بازدارد؟
یاکوب کلنبرگر:
در سطح حقوقی و قانونی اختلاف‌های آشکاری بین اسرائیل و کمیته بین المللی صلیب سرخ وجود دارد. بعنوان مثال، انتظار داریم که به چهارمین کنوانسیون ژنو عمل شود. در حالیکه اسراییل آن را قابل اجرا نمی‌داند. هزاران زندانی فلسطینی هستند که در زندان‌های مقامات اسراییل در بند هستند اما زندانیانی هم هستند که تحت کنترل مقامات رام الله و همچنین مقامات غزه هستند.
یورونیوز: شما قطعا می‌دانید که زندانیان فلسطینی تهدید به اعتصاب غذای جدیدی کرده‌اند. دو زندانی با خطر مرگ روبرو هستند. چطور می‌توان به حق اداری بازداشت فلسطینیان توسط اسراییل پایان داد؟
یاکوب کلنبرگر:
ما در کانون یک مشکل جدی هستیم که در اسراییل روی داده، البته پس از یازده سپتامبر. منظورم بازداشت به دلایل امنیتی است بدون اینکه اتهامی متوجه افراد باشد. اجازه دهید به شما بگویم اگر قوانین بشردوستانه بین المللی را اجرا کنیم گام بزرگی برداشته‌ایم. چرا که براساس این قوانین در این مورد خاص، مرجع مستقلی وجود دارد که بررسی می‌کند فردی که تهدید امنیتی به شمار می‌رفت، اگر خطری نداشته باشد باید او را آزاد کرد.